KRFEZ SAVAI VE IRAK’IN GAL ARASINDAK DNEMDE IRAK’TA FAALYET GSTEREN BM MSYONLA RI.pdf
Günlük arşivler: Mart 12, 2015
İSTİHBARAT DOSYASI /// NASUHİ GÜNGÖR : İstihbarat, yine istihbarat
İngiliz edebiyatının önemli isimlerinin, istihbarat teşkilatlarıyla olan ilgisi üzerine tuhaf ve bir kısmı da belgelenmiş iddialar vardır. Hoş, kalitelerine bakılırsa teşkilatlar mı onları, yoksa onlar mı teşkilatları kullanmıştır; hayli tartışılır. Kendi payıma bunda sorun görmüyorum. Aksine böyle bir ilişkiyi eğlenceli ve ufuk açıcı gördüğümü söyleyebilirim.
Öte yandan istihbaratı sıradan bir faaliyet olarak görenlerin yahut sadece bir güvenlik çabası olarak algılayanların; edebiyat ya da herhangi bir entelektüel alanla istihbarat arasındaki ilişkiden rahatsız olmasını, daha kötüsü bunu gereksiz bulmasını, tek kelimeyle facia olarak görmek lazım. Böyle bir çoraklık ve sıradanlık, o ülkenin istihbarat faaliyetini daha baştan yenilgiye mahkum edecektir.
Yakın bir tarihte şunları yazmıştım, izninizle paylaşmak istiyorum;
‘Mesela söz konusu olan istihbaratsa, bu alanı besleyen kanallar gerçekten açık ve zengin mi? Filmler, diziler, hepsinden önemlisi tüm bunlara kaynaklık edecek bir edebiyattan, toplamda bu alana ait ciddi bir birikimden söz edebilir miyiz ? Okur yazarların, entelektüel hayatın bu alana ilgisi ne düzeyde?’ (Star, 3 Kasım 2014)
Bu ilginin halihazırda sıfıra yakın seyrettiğini, istihbarat adına kitaplara, edebiyata, ekranlara ya da sinemaya taşınanların ucuz komplo teorilerinden ve bunlardan yıllar yılı itibar ve para elde eden hokkabazlardan başka bir şey olmadığını da hiç çekinmeden söyleyebiliriz. Yine affınıza ve izninize sığınarak aynı yazıdan biraz daha alıntı yapmak istiyorum;
‘İstihbarat akıldır, oyundur, oyun kurmaktır. Hayal gücüdür, edebiyattır, ufuktur. Beklenmeyeni öngörmek, bekleneni yerinden oynatmaktır. Türkiye’nin önündeki yol haritası, en çok bu alanda kazaya uğrayabilecek kadar hassas ve engebeli. Böyle bir yola çıkıyorsanız, bunları tartışmak, konuşmak ve bu alanı besleyecek tüm kanalları açık tutmak zorundasınız.’
Yakın zamana kadar MİT adına yapılmış belki de en parlak çıkış, Soğuk Savaş döneminin bitip yeni bir dünyanın kurulduğuna dair ortaya konulan analizdi. Emre Taner döneminde teşkilatın 80. kuruluş yıldönümünde yayınlanan metin o dönemde hayli tartışılmıştı Bu metin, Türkiye’nin kurulacak yeni dünyada nasıl bir yer alacağına dair teşkilatın ya da teşkilatta birilerinin hayli ciddi bir entelektüel süreç yaşadığını ifade ediyordu. Bilmediğimiz tek husus, bunun teşkilat içinde stratejik akla sahip birileri tarafından mı yapıldığı, yoksa kurumsal bir çalışmanın mı sonucu olduğuydu.
Hakan Fidan’ın müsteşarlık dönemi ise, kelimenin tam anlamıyla ‘devlet aklı’ düzeyindeki değişimin, MİT üzerinden de ete kemiğe bürünmesinin başlangıcıydı. Eğer teşkilatın bütününü kapsayan bir değişim yaşandı mı sorusuna cevap arıyorsak, buna cevap vermek için zamana ihtiyacımız var. Ama Fidan üzerinden baktığımızda Türkiye’nin ve bölgenin en kritik sorunlarına cesaretle el atan, özellikle de çözüm süreci konusunda sürekli karşı operasyona uğramasına rağmen yoluna devam eden bir kararlılık gördük.
Ne 7 Şubat operasyonu anlık bir hamleydi, ne öncesinde yaşanan Oslo krizi ve sızdırması. Bunların her biri, bir yandan şekillenen yeni devlet aklını hedef alırken, diğer yandan bu aklın inşasında payı olan Hakan Fidan’ı hedef tahtasına oturtuyordu.
Siyasetin ve gündemin kıskacında bazı tartışmalar devam ederken, bunları şöyle bir hatırlayalım istedim. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, yeni Türkiye’nin inşasında taşları doğru yerde tutmakta kararlı görünüyor ve yeni dönemi okurken herkesin bunu hatırda tutmasında yarar var.
TEKNİK TAKİP DOSYASI : CIA ABD’deki telefonları da dinliyormuş
Amerika’nın yabancı istihbarat servisi CIA’nın Amerika içinde de cep telefonlarının dinlenmesinde rolü olduğu ortaya çıktı. Wall Street Journal gazetesine göre, uçaklara yerleştirilen ve cep telefonlarının baz istasyonlarını taklit ederek telefonların dinlenmesini sağlayan teknoloji CIA tarafından ABD polisinin hizmetine sunuldu. "Dirtbox" olarak adlandırılan teknoloji vasıtasıyla ABD nüfusunun neredeyse tamamının dinlenebildiği belirtiliyor.
RESEARCH DOCUMENT /// Perestroika in the Soviet Union : 30 Years On
(L to R) Eduard Shevardnadze, Mikhail Gorbachev and Alexander Yakovlev take a stroll during the heyday of perestroika. (Credit: RIA Novosti)
Documents show extraordinary achievements, Spectacular missed opportunities
Newly published records include report on Chernobyl, Gorbachev meetings with Mitterrand and Bush, and Gorbachev appeal for international aid in 1991
National Security Archive Electronic Briefing Book No. 504
Compiled and edited by Svetlana Savranskaya and Anna Melyakova
Posted March 11, 2015
For more information contact:
202/994-7000, nsarchiv
(L to R) Vice President George H. W. Bush, President Ronald Reagan and President Mikhail Gorbachev during the Governor’s Island summit, December 1988. (Credit: Ronald Reagan Presidential Library)
Washington, DC, March 11, 2015 – Thirty years ago today, in the Kremlin, the Soviet Politburo unanimously elected its youngest member, Mikhail Gorbachev, to the pinnacle of Soviet power — General Secretary of the Politburo of the Communist Party of the Soviet Union. This election ushered in the "perestroika" period of revolutionary change, which led to the end of the Cold War, democratization of the Soviet Union, and ultimately — to the peaceful dissolution of the Soviet empire, as detailed in an extraordinary selection of documents from Soviet, American and other sources published today by the National Security Archive at George Washington University (www.nsarchive.org).
Gorbachev had come to Moscow only a few years earlier, in 1978, to serve as the party secretary for Agriculture. His rise was indeed meteoric. Under General Secretary Yuri Andropov (1982-84), Gorbachev essentially became number two in the party and a perceived successor to Andropov. According to the documents as well as diaries and memoirs, Gorbachev was a straight arrow, not a dissident, but a reformer within the system. His top priorities were to reform the Soviet economy, end the war in Afghanistan, and end the nuclear arms race to direct the peace dividend to domestic reform. It helped him that at the time, the entire Soviet elite was ready for change and saw in him the potential to make the Soviet system stronger and more vibrant. The documents published here show Gorbachev’s first efforts to achieve his goals — from the conversation with Afghan Communist leader Babrak Karmal to the launch of the anti-alcohol campaign, to the first conversation with President Ronald Reagan (Document 6).
This selection of documents from all seven years of the perestroika era attempts to give the reader a sense of the scope of this revolutionary transformation, not just of the Soviet Union, but of the world. The documents cover the most important issues that confronted Soviet leaders in this period — the reform of the Warsaw Pact and relations with socialist allies from the beginning and to the crumbling of the Pact (Document 10), arms control and the key U.S.-Soviet interactions, relations with West European countries, and Soviet activities in the Third World.
Domestically, a key theme is the opening of the political system and the first free election of 1989 (Document 20), which preceded free elections in Eastern Europe and the August coup of 1991. Much of the dynamic and changing vision of Soviet domestic reform is presented in Gorbachev’s conversations with the Polish leadership (Documents 18 and 25). His views on religious tolerance and his understanding of the role of the church is expressed in the remarkable conversation with Pope John Paul.
In addition to tremendous achievements of perestroika, the documents also shed light on great missed opportunities, such as the last conversation in Reykjavik with President Reagan, coming close but missing the goal of nuclear abolition (Document 12). The selection of mainly Soviet documents is enriched by several U.S. intelligence and diplomatic assessments of the state of Soviet reform and Gorbachev’s ultimate predicament (Document 27).
(L to R) Vice President George H. W. Bush, President Ronald Reagan and President Mikhail Gorbachev during the Governor’s Island summit, December 1988. (Credit: Ronald Reagan Presidential Library)
Several of these documents are published here for the first time, such as the first report to the Politburo on the Chernobyl nuclear accident of April 1986 (Document 9), minutes of Gorbachev’s conversation with French leader Francois Mitterrand in July 1986, and minutes of Gorbachev’s meeting with leaders of the G-7 in London in the summer of 1991 (Document 28), where he appealed to the international community for financial assistance for his reform. Published here also for the first time is the memorandum of conversation with President George H.W. Bush at Gorbachev’s last summit in Madrid, where he explains his concerns and hopes for the new Union Treaty and his rival Boris Yeltsin’s nationalist rhetoric (Document 30).
These documents are the result of the National Security Archive’s 20 years of efforts to collect and study documents on the end of the Cold War. This search produced a multi-national, multi-archival collection that supported many groundbreaking conferences and publications, including the award-winning book, Masterpieces of History: The Peaceful End of the Cold War in Europe, 1989 (Budapest/New York: Central European University Press, 2010) and the forthcoming The Last Superpower Summits (Budapest/New York: Central European University Press, 2015).
THE DOCUMENTS
Document 1: Minutes of the CC CPSU Politburo Session, Gorbachev’s Election, March 11, 1985.
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
Mikhail Gorbachev was elected General Secretary at a special Politburo session convened less than 24 hours after Konstantin Chernenko’s death. The election was pre-decided the day before when he was named the head of the funeral commission. At the Politburo itself, Gorbachev’s name was proposed by Foreign Minister Andrei Gromyko, one of the members of Brezhnev’s inner circle. Gromyko praised Gorbachev’s human and business-like qualities, and his experience working in the party apparatus, in terms that were less formal than similar speeches at the elections of previous general secretaries. There were no dissenting voices at the session, partly because of Gromyko’s firm endorsement, and partly because three potential opponents — First Secretary of Kazakhstan Dinmukhamed Kunaev, First Secretary of Ukraine Vladimir Shcherbitsky, and Chairman of the Council of Ministers of Russia Vitaly Vorotnikov — were abroad and could not make it to Moscow on such short notice.
Document 2: Memorandum of Mikhail Gorbachev’s Conversation with Babrak Karmal, March 14, 1985
Source: Dmitry Volkogonov Collection
Ending the war in Afghanistan was at the top of Gorbachev’s priorities. In his first conversation with the leader of Afghanistan, who was installed by the Soviet troops in December of 1979, Gorbachev underscored two main points: first that "the Soviet troops cannot stay in Afghanistan forever," and second, that the Afghan revolution was presently in its "national-democratic" stage, whereas its socialist stage was only "a course of the future," thus undercutting the theoretical rationale for the occupation. He also encouraged the Afghan leader to expand the base of the regime to unite all the "progressive forces." In no uncertain terms, Karmal was told that Soviet troops would be leaving soon and that his government would have to rely on its own forces.
Document 3: Minutes of Gorbachev’s Meeting with CC CPSU Secretaries, March 15, 1985.
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
In these notes of a conference of Central Committee Secretaries, Gorbachev discusses the results of his meetings with foreign leaders during Konstantin Chernenko’s funeral. He notes the speeches made by the socialist allies, especially Czechoslovakia’s Gustav Husak; Polish leader Wojtech Jaruzelski’s suggestion for the Pact members to meet more often and informally; and Romanian dictator Nicolae Ceausescu’s opposition to the renewal of the Warsaw Pact for another 20 years. Among his meetings with Western leaders, Gorbachev speaks very highly about his conversation with Margaret Thatcher, which had "a slightly different character" than his discussions with other Westerners. A two-hour session with Vice President George Bush and Secretary of State George Shultz left only a "mediocre" impression, but an invitation to visit the United States was noted. Describing his meeting with President of Pakistan Zia Ul Haq, Gorbachev for the first time uses a phrase usually dated to the XXVII party congress: he called the war in Afghanistan "a bleeding wound."
Document 4: Minutes of Politburo Session on launching the anti-alcohol campaign, April 4, 1985
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
Among Gorbachev’s earliest domestic priorities was putting an end to what was known as the Russian scourge. This Politburo session discusses the issue of "drunkenness and alcoholism" and adopts one of the most controversial resolutions of all the perestroika period, which when implemented became a source of great public outcry and resulted in significant losses of productivity in wine-producing areas in Southern Russia, Moldavia and Georgia. Vitaly Solomentsev makes the official presentation to the Politburo producing shocking statistics of the level of alcoholism in the Soviet Union. In unprecedented fashion, even though the main presentation was strongly supported by the General Secretary, there was opposition among the other Politburo members. Notably, Deputy Finance Minister Dementsev spoke about how a radical cut in the level of production of alcoholic drinks could affect the Soviet economy, and prophetically stated that "a significant decrease in the production of vodka and alcohol products might lead to the growth of moonshine production, as well as stealing of technological alcohol, and would also cause additional sugar consumption." The discussion reveals the sad state of the Soviet economy, which would be incapable of providing goods for the excess rubles held by the population if vodka production were to be cut.
Document 5: CIA Intelligence Assessment, "Gorbachev’s Economic Agenda: Promises, Potentials, and Pitfalls," September 1985
Source: National Security Archive FOIA request to CIA
This U.S. intelligence analysis presents a dire picture of the Soviet economic situation that the new Soviet leader had to face after his election, and calls his new economic agenda "the most aggressive since the Khrushchev era." Gorbachev is expected to show willingness to reduce the Soviet resource commitment to defense, legalize private-sector activity in the sphere of consumer services, and try to break the monopoly of the foreign trade apparatus. However, the assessment is very cautious, suggesting that if Gorbachev continues to rely on "marginal tinkering," it would mean that he "like Brezhnev before him, has succumbed to a politically expedient but economically ineffective approach."
Document 6: Memorandum of Conversation, "Reagan-Gorbachev Meetings in Geneva," November 19, 1985, Secret/Sensitive
Source: Reagan Library FOIA release
In their first private meeting Reagan and Gorbachev both leaders speak about the mistrust and suspicions of the past and of the need to begin a new stage in U.S.-Soviet relations. Gorbachev describes his view of the international situation to Reagan, stressing the need to end the arms race. Reagan expresses his concern with Soviet activity in the Third World — specifically, Soviet aid to socialist revolutions in developing countries. Gorbachev does not challenge the President’s assertions actively but replies jokingly that he does not wake up "every day" thinking about "which country he would like to arrange a revolution in."
Document 7: Alexander Yakovlev Memorandum to Mikhail Gorbachev, "The Priority of Political Development," December 25, 1985
Source: State Archive of the Russian Federation, Yakovlev Fond
In this memorandum to Gorbachev, Yakovlev outlines his view of the needed transformation of the political system of the Soviet Union. Yakovlev writes in his memoir that he prepared this document in several drafts earlier in the year but hesitated to present it to Gorbachev because he believed his own official standing at the time was still too junior. Yakovlev’s approach here is thoroughly based on a perceived need for democratization, starting with the Soviet Communist Party. The memo suggests introducing several truly ground-breaking reforms, including genuine multi-candidate elections, free discussion of political positions, a division of power between the legislative and executive branches, independence of the judicial branch, and real guarantees of human rights and freedoms.
Document 8: Letter from Reagan to Gorbachev, February 22, 1986
Source: Reagan Library FOIA release
This lengthy (almost eight pages) typed letter contains Reagan’s formal endorsement of nuclear abolition, in response to Gorbachev’s January 15, 1986 proposals. The letter suggests a series of specific steps, starting with the 50 percent cut in warheads the two leaders discussed at Geneva, then getting rid of INF missiles by 1989 (the deal would be done in 1987), then bringing in the other nuclear powers after the U.S. and USSR demonstrate their seriousness by going first, while linking the process of nuclear cuts to reductions in conventional forces in Europe, and so forth. Most interesting is Reagan’s explicit endorsement of Gorbachev’s January proposals as "significant and positive" — at a time when other U.S. officials are dismissing the abolition initiative as propaganda. But here we see Reagan taking the idea very seriously. Yet the delay between the mid-January proposals and this late-February response left Soviet officials, such as Chernyaev, believing the U.S. was not interested. Some of the delay clearly arose from differences between President Reagan and his bureaucracy over embracing abolition; but part of it also stemmed from the Soviet insistence on including the test ban as part of the abolition program even though that was a non-starter both for Reagan and his bureaucracy. So despite the high-level meeting-of-the-minds on nuclear abolition visible in this letter, any breakthrough towards a summit would not come until September.
Document 9: USSR Ministry of Energy, "Regarding the Accident at Reactor No. 4 of the Chernobyl Nuclear Power Plant," Urgent Report to the CC CPSU Politburo, April 26, 1986
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
This is the first internal Soviet report about the accident at the Chernobyl nuclear power plant, which became a tragedy and a watershed in Gorbachev’s perestroika. The accident reinforced Gorbachev’s beliefs in the necessity of abolishing nuclear weapons and his desire to get to a summit with Reagan. Chernobyl also helped Gorbachev crack open the Soviet system of secrecy. For the first time the Soviet authorities provided information about the accident to foreign governments and international bodies.
Document 10: Memorandum from Mikhail Gorbachev to the CC CPSU Politburo on Topical Questions Regarding Collaboration with Socialist Countries, June 26, 1986
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
This rare personal memo from Gorbachev to the Politburo addresses the sore question of what to do with the Warsaw Pact and how the alliance should change along with the Soviet reform. Drafted by Georgy Shakhnazarov, the document candidly admits that "Moscow was viewed as a kind of conservative power that hindered reforms;" that the Pact’s integration is "sharply behind" that of Western Europe; and that "we continue to be at the commodity exchange stage" in economic relations. "A genuine turning point in the entire system of collaboration with our allies is needed," Gorbachev believes, including "a radical perestroika of the economic cooperation mechanism." An important point is Gorbachev’s statement that the USSR should use the force of example rather than the example of force: "[W]e must fulfill this role not through exhortation and especially not through directives, but through ideological-political influence, constructive initiatives to deepen collaboration, [and] the power of our example."
Document 11: Minutes of Gorbachev’s Conversation with Mitterrand, Moscow, July 7, 1986
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
This conversation takes place in Moscow during Francois Mitterrand’s visit. France was the first Western country Gorbachev visited in 1985. On that visit the two leaders developed a warm relationship and found that their thinking on many international issues was similar. Here Gorbachev is very critical, even harsh, on the policies of the Reagan administration, which he believes are driven by the military-industrial complex. Mitterrand, who since their meeting the year before has tried to be an intermediary between Gorbachev and Reagan, has a more positive assessment of U.S. policy but shares Gorbachev’s views on U.S. actions in the Third World. This document shows Gorbachev’s still very ideological thinking about the United States and its role in the world. That would change in Reykjavik.
Document 12: Last Conversation between Gorbachev and Reagan in Reykjavik, October 12, 1986
Source: Reagan Library FOIA release
This historic conversation is evidence of probably the greatest missed opportunity in U.S.-Soviet relations in the perestroika period. Reagan and Gorbachev discuss elimination of strategic offensive weapons and make a leap of imagination — to complete elimination of nuclear weapons. This was Gorbachev’s ultimate goal for the Reykjavik summit, yet he cannot accept Reagan’s position that work on SDI would continue. Reagan pleaded with his Russian counterpart to agree on keeping SDI as a "personal favor," but Gorbachev refused. He later described the interaction at the summit in his memoirs as filled with "Shakesperian passions." The idea of nuclear abolition was not acceptable to most of the U.S. administration or the NATO allies, but the great "what if" remains: what would have happened if Gorbachev had simply accepted Reagan’s apparently sincere offer to share SDI technology rather than dismissing this as ridiculous when the U.S. would not even share "milking machines." If Gorbachev had "pocketed" Reagan’s offer, then the pressure would have been on the U.S. to deliver, in the face of a probable firestorm of opposition from the U.S. military and foreign policy establishment. Working in the opposite direction in favor of the deal would have been overwhelming public support for these dramatic changes, both in the U.S. and in the Soviet Union, and especially in Europe.
Document 13: USSR CC CPSU Politburo session on results of the Reykjavik Summit, October 14, 1986
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
In the first Politburo meeting after Reykjavik, Gorbachev reports on the results, starting with a standard ideological criticism of Reagan as a class enemy who showed "extreme primitivism, a caveman outlook and intellectual impotence." He goes on, however, to describe the summit as a breakthrough, marked by the attainment of a new "higher level from which now we have to begin a struggle for the liquidation of and complete ban on nuclear armaments." The Politburo agrees with the assessment and approves the General Secretary’s tough posturing.
Document 14: Politburo Session, November 13, 1986
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
This is the first detailed Politburo discussion of the process and difficulties of the withdrawal of Soviet troops from Afghanistan, which includes the testimony of Marshal Sergei Akhromeyev. Akhromeyev admits that the war is not winnable militarily, but at the same time the Soviet Army cannot just retreat and leave its southern border vulnerable. Withdrawal of forces should only be done when there is a stable and friendly government in Afghanistan, the leadership concludes.
Document 15: Record of Conversation between Mikhail Gorbachev and Margaret Thatcher, March 30, 1987
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
Gorbachev and Thatcher enjoyed their conversations greatly, and this one was probably the most expressive of all. Thatcher grills Gorbachev on practically every issue of world politics, accusing him of exporting revolutions in the Third World. Of her many assertive statements, one in particular has a great impact on Gorbachev — when Thatcher speaks of the Soviet invasions of Hungary, Czechoslovakia and Afghanistan. Looking at Soviet behavior through Thatcher’s eyes seems to have made Gorbachev acutely aware of how threatening Soviet actions in Eastern Europe and Afghanistan looked to Western Europe. He mentions this several times in subsequent Politburo sessions.
The March 1987 meeting includes a forceful delineation of positions on arms control and the role of nuclear weapons. Thatcher also speaks about Soviet conventional superiority in Europe, again emphasizing the perception of threat this has created throughout Europe. Gorbachev would later repeat Thatcher’s point in a Politburo discussion of deterrence — which in turn would have a significant impact on the development of the new defensive emphasis in Soviet military doctrine.
Document 16: Text of Yakovlev’s Presentation at the CC CPSU Politburo Session, September 28, 1987
Source: State Archive of the Russian Federation, Yakovlev Fond
This presentation to the Politburo comes after the January and June Plenums of the Central Committee, which outlined comprehensive programs of reform of the political (January) and economic (June) system. The presentation also comes after Yakovlev himself has been promoted to full Politburo membership (in charge of ideology). This is the first time he unveils his views on democratization — which he considers at the time to be the most important task of perestroika — to the Politburo.
Document 17:Gorbachev’s Gameplan: The Long View [By Robert M. Gates, Deputy Director of the Central Intelligence Agency], November 24, 1987
Source: CIA National Security Archive FOIA request
On the eve of the Washington summit, the top U.S. intelligence analyst on the Soviet Union — Robert M. Gates, then the deputy director of CIA — gets Gorbachev almost completely wrong. In this memo (forwarded by CIA Director William Webster to Vice President Bush and other top officials), Gates predicts that the Soviet reforms are aimed merely at creating a "breathing space" before the resumption of the "further increase in Soviet military power and political influence." Gates misses Soviet recognition that the Stalinist economic system has failed; he incorrectly predicts that Gorbachev will only agree to arms reductions that "protect existing Soviet advantages;" he claims the Soviets are still committed to the protection of their Third World clients (only three months later, Gorbachev would announce the pullout from Afghanistan); and he sees any Gorbachev force reductions as a threat to "Alliance cohesion" rather than a gain for security in Europe. This hard-line assessment of Gorbachev is not shared by President Reagan, who would rescind his "evil empire" rhetoric while standing in Red Square in May 1988.
Document 18: Memorandum of conversation between Gorbachev and Polish Politburo memver Jozef Czyrek, September 23, 1988
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
This extraordinary conversation provides evidence that Gorbachev changed Moscow’s relationship with the Eastern Europeans much earlier than is usually assumed. Here, Polish Politburo member and former Foreign Minister Józef Czyrek has a lengthy discussion with the Soviet leader in Moscow, not asking for his permission but informing him that the Polish communists have decided to start the process of Roundtable negotiations with the opposition, including the Catholic Church and Solidarity. The Polish Politburo discussed opening such negotiations at Czyrek’s initiative on August 21, and passed the formal resolution on September 2. According to the Polish transcripts, these discussions did not even mention the Soviet factor, which indicates that by August, probably as the result of Gorbachev’s visit to Poland in July, the Polish leadership was not concerned about the possibility that the USSR would resort to force or other outright pressure.
Here, Czyrek respectfully informs Gorbachev about a decision that has already been made. In turn, the Soviet leader treats his visitor not as a supplicant but as a peer. Gorbachev is mainly listening and learning about the situation in Poland. But he also gets involved in the discussion of personnel issues — something he usually avoided — in this case, the consideration of candidates for the position of prime minister. Despite the vice of excessive ambition, Politburo member Mieczysław Rakowski seems to be the best candidate, both agree. (The pattern of this conversation would repeat in Rakowski’s own phone call to Gorbachev on August 22, 1989. Contrary to press reports of the time, which would claim that Rakowski had to ask the Soviet leader’s permission to allow a Solidarity-led government, the actual discussion would consist of Rakowski informing Gorbachev and the latter agreeing.)
In this conversation, Czyrek tells Gorbachev that the Polish leadership hopes to split the opposition by "co-opt[ing] the banner of Solidarity along with Wałęsa." Thus, the June 1989 elections to the Sejm will allow for opposition candidates while preserving 40 percent of the seats for the ruling party (the PUWP), with the result that the government will be formed with representatives from the opposition. (In fact, after an overwhelming victory, the opposition would form the government.) Gorbachev expresses his full approval for the Roundtable approach and the program of Polish reforms. Czyrek thanks him with the telling phrase, "Poland is your testing ground."
Document 19: Minutes of the CC CPSU Politburo Session, December 27-28, 1988
Source: Russian State Archive of Contemporary History, Fond 89
This December meeting is the first after Gorbachev’s return from the United States following his speech to the United Nations, having cut short his travels in order to deal with the results of the disastrous earthquake in Armenia. Gorbachev devotes much time to summaries of the increasingly grave forecasts for his perestroika program by foreign analysts, but then dismisses their seriousness. Part of the context for Gorbachev’s lengthy monologues and Shevardnadze’s proposals for a "businesslike" withdrawal of Soviet troops from Eastern Europe is the growing bewilderment of certain military and KGB leaders who were not fully informed in advance about the scale and tempo of Gorbachev’s announced unilateral arms cuts. Still, there is no trace of real opposition to Gorbachev’s course. The Soviet party leader has learned a lesson from the military’s lack of reaction to the previous discussions of "sufficiency," and he is now ramming change down their throats. Ever obedient, Defense Minister Dmitry Yazov states, "everyone reacted with understanding," even after Shevardnadze aggressively attacks the military for retrograde thinking, for directly contradicting the U.N. speech, and for proposing only "admissible" openness rather than true glasnost. Ironically, when Shevardnadze and Yegor Ligachev suggest announcing the size of Soviet reductions "publicly," Gorbachev objects: if the Soviet people and party learn how huge the Soviet defense expenditures really are, it will undermine the propaganda effect of his U.N. speech. In yet another call for strategy vis-a-vis Eastern Europe, a conservative Politburo member, Vitaly Vorotnikov, says, "I consider the situation in a number of socialist countries to be so complicated that we should clarify our thinking in one document or another." No such integrated strategy ever appeared.
Document 20: Minutes of CC CPSU Politburo Session "Outcome of the USSR People’s Deputies Elections," March 28, 1989
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
This weekly Politburo meeting follows the March 26 vote for the USSR’s first popularly-elected national Congress of People’s Deputies. The discussion features both Gorbachev’s positive spin and a thinly veiled sense of shock on the leadership’s part. The new super legislature of 2,250 members — elected by 170 million voters — would meet from May 25 through June 9, elect a standing legislature — the new 542-member Supreme Soviet — and become the focus of national and world attention thanks partly to live telecasts spotlighting noted dissidents such as Andrei Sakharov in their extraordinary new roles as elected deputies. At this session, Gorbachev lays claim to achieving the Politburo’s goals of advancing democratization and successfully holding free elections. Yet there is a serious discordant note: some 20 per cent of party candidates lost — even with no opposition — including the top party leaders in Moscow and Leningrad. The Leningrad party chief drew only 110,000 votes while 130,000 of his constituents crossed out his name — a practice that would become epidemic in the June Polish elections. And Boris Yeltsin, the reformer bounced by Gorbachev from the Politburo in 1987, won overwhelmingly as Moscow’s at-large candidate. As in Poland, the CPSU went into the elections without a sense of how dramatically it had squandered its legitimacy. In the short term, this new reformist Congress would strengthen Gorbachev’s agenda; but subsequently it would become a platform for the radical democrats.
Document 21: Gorbachev’s address to the Council of Europe in Strasbourg, July 6, 1989
Source: Vital Speeches of the Day, vol. 55, Issue 23
This document may be seen as Gorbachev’s cri de coeur for Soviet integration into Europe and the strongest expression of his vision of the new Europe. When he charged Zagladin with preparing a draft in early February 1989, he intended this speech to be the equivalent of his December 1988 United Nations address, but aimed at European audiences. In it he lays out the meaning and the intended structure of the "common European home," repeatedly emphasizing that the Soviet Union belongs with the Western democratic community.
Significantly, Gorbachev begins by quoting the French poet and novelist Victor Hugo, who in the 19th century predicted that "all the nations of the continent … will merge inseparably into a high-level society and form a European brotherhood." The Soviet leader maintains this theme, using phrases such as "European unification" and "co-creation of all nations," which go beyond the simple idea of integration. The speech further links the idea of an integrated Europe with the inadmissibility of the use of force and attempts to limit the sovereignty of states, a vision with wider meaning for the world as Europe should be "seeking to transform international relations in the spirit of humanism, equality and justice by setting an example for democracy and social achievements." Importantly, the transformation of Europe is to be achieved on the basis of European common values and is intended to "make it possible to replace the traditional balance of forces with a balance of interests."
The common European home would be built on four main cornerstones: collective security — ruling out the very possibility of the use or threat of force; economic integration — "the emergence of a vast economic space from the Atlantic to the Urals;" protection of the environment; and humanitarianism — respect for human rights and a community based on laws.
Gorbachev also calls for a summit of signatories of the 1975 Helsinki Accords and hopes to use that model to build a European Community of the 21st century. This summit was eventually held in Paris in November 1990 and produced the Charter of Paris for a New Europe. Gorbachev’s passionate dream of Europe was eventually overtaken by events in the heart of the continent — Poland had already had elections which brought about the defeat of the communists, and Hungary had begun its Roundtable negotiations leading to a multi-party system. But Germany had not yet moved toward unification, and thus the vision of a Europe without military blocs and borders still sounded quite realistic to its supporters.
Document 22: Minutes of Yakovlev’s Conversation with Brzezinski, October 31, 1989
Source: State Archive of the Russian Federation, Yakovlev Fond
The leading Soviet reformer on the Politburo finds surprising agreement on the German question in this meeting with the Polish-American observer, Zbigniew Brzezinski, whom the Soviets had vilified as an enemy of détente when he served as President Carter’s national security adviser in the late 1970s. (Cementing his reputation for iconoclasm, Brzezinski would subsequently endorse Ronald Reagan for re-election in 1984.) In a tribute to glasnost, Brzezinski thanks Yakovlev for permitting a ceremonial visit to Katyń, the site of the World War II massacre of Polish officers by Stalin’s NKVD, which Soviet propaganda had long blamed on the Nazis.
This frank discussion of the future of Europe features Yakovlev’s repeated notion of the mutual dissolution of NATO and the Warsaw Pact versus Brzezinski’s argument that the blocs should remain stable, and even the new governments of Poland and Hungary should remain part of the Warsaw Treaty Organization. Like Gorbachev’s quotation of Giscard d’Estaing, Yakovlev foresees a Europe with "a common parliament, common affairs and trade relations," along with open borders. He warns against any intervention by the U.S. or Western Europe in the processes underway in the East; and he declares that the lesson of Afghanistan is that "not one Soviet soldier should be in a foreign country with the purpose of conducting warfare." Yakovlev wants the "same understanding" from the American side.
For his part, Brzezinski makes a number of prescient observations, contrasting the state of reform in the USSR (a "rift" between political and economic reform, with the former much further along) to that of China (economic but not political change), predicting that Czechoslovakia would soon follow the path of Poland and Hungary (this would happen only seven weeks later), and warning that any crumbling of the East German regime would soon lead to German unification — a development that "does not correspond to either your or our interests." Here we see the Polish nationalist worried about "the Prussians" and preferring to keep Europe divided into two blocs rather than deal with "one Germany, united and strong." The next day, Gorbachev would compliment Brzezinski for possessing "global brains."
Document 23: Minutes of CC CPSU Politburo Session, November 9, 1989
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
On this historic day featuring the breaching of the Berlin Wall, the Soviet Politburo pays no attention at all to Eastern Europe. The leadership’s regular weekly meeting mentions not a word about the changes in East Germany, but the reason becomes understandable when one realizes that the subject is the even more chilling prospect of the dissolution of the USSR itself. There is a sense of fatalism in the air about the inevitability of the Baltic countries seceding, and even Gorbachev can propose only a media strategy to try to convince the Balts that separating from the USSR will "doom their people to a miserable existence." As he often does, Prime Minister Nikolai Ryzhkov plays the role of the panicked Cassandra: "What we should fear is not the Baltics, but Russia and Ukraine. I smell an overall collapse. And then there will be another government, another leadership of the country, already a different country." This time, his prediction would come true.
Document 24: Transcript of Gorbachev-John Paul II Meeting, Vatican City, December 1, 1989
Source: State Archive of the Russian Federation, Yakovlev Fond
On the way to the Malta summit, Mikhail Gorbachev stops in Vatican City for his historic meeting with Pope John Paul II, the Polish pontiff from Krakow who has been such an inspiration to the Solidarity movement. Only the second time a leader of Russia has met with a pope (the first being the meeting between Tsar Nicholas I and Pope Gregory XVI in 1845), here the Soviet leader and his wife Raisa would hear the Vatican band performing the Internationale first and then the Papal Hymn. In this conversation, the Pope raises concerns about religious freedom in the Soviet Union and the Vatican’s relations with various Orthodox and Catholic denominations, while the Soviet leader talks about issues that he plans to discuss with President Bush in Malta, such as the concept of universal human values, particularly objecting to the use of the phrase "Western values" as the basis for world order. Gorbachev describes his vision of Europe and the new world where "universal human values should become the primary goal, while the choice of this or that political system should be left up to the people." That vision would also include a gradual change of structures with respect for human rights and freedom of conscience. The Pope responds that he shares Gorbachev’s vision, especially as far as values are concerned — "[i]t would be wrong for someone to claim that changes in Europe and the world should follow the Western model. This goes against my deep convictions. Europe, as a participant in world history, should breathe with two lungs."
Document 25: Gorbachev’s Conversation with Jaruzelski, April 13, 1990
Source: Archive of the Gorbachev Foundation
This warm conversation between Gorbachev and the East European leader he respects the most, Polish President Wojciech Jaruzelski, provides an epilogue to the process of change in the relations between the Soviet Union and its socialist allies. Here, Jaruzelski thanks Gorbachev for the way Moscow has received Prime Minister Tadeusz Mazowiecki, head of the first Solidarity government. The former Polish dictator comments that Mazowiecki is a "realist" who is "pro-West but not anti-Soviet" and that "[h]is positions have solidified as the result of his visit to Moscow. He felt the attention and respect for him from the highest Soviet leadership."
Perhaps the most poignant moment occurs near the end, when Gorbachev summons the specter of the "Romanian version" (the violent overthrow of Ceauşescu) to defend his program. "My innermost aim, the chief strategic goal, is to complete perestroika, the democratization of society, and for once to have a renewal take place in Russia without blood, without civil war." In this conversation, it is clear that Poland has become a testing ground for what would come next in the Soviet Union, just a short while later. By December 1990, Jaruzelski will have lost his position as president and been replaced by Solidarity activist Lech Wałęsa; only a year later, Gorbachev would in turn disappear from the Kremlin along with the red flag of the Soviet Union. But the red stars on the Kremlin towers would remain, likewise the hammer and sickle on the insignia of the Russian airline, Aeroflot; and in Poland, the young — post-communist — politician Aleksander Kwaśniewski, whom Jaruzelski recommends to Gorbachev in this meeting, would replace Wałęsa for his own two terms as president of Poland.
Document 26: Cable from U.S. Embassy Moscow to U.S. Department of State, May 11, 1990
Source: Bush Library FOIA release
This remarkable cable from U.S. Ambassador Jack Matlock in Moscow just weeks before the Washington summit describes for the summit planners in Washington the severe "crisis of political power" facing Gorbachev, who seems "less a man in control and more an embattled leader." The cable details the many signs of crisis, which is "of Gorbachev’s making, if not of his design" because "[f]ive years of Gorbachev’s perestroika have undermined the key institution of political power in the Soviet Union, the Communist Party" without replacing it with any coherent, legitimate governance system. Full of specifics about "the powerful social forces his reforms have unleashed" and prescient about the various possibilities to come, the Matlock cable implicitly signals that Gorbachev would be coming to Washington on the downward arc of his power and his ability to deliver any of the items on the American agenda. In effect, the arms race in reverse that has been on offer from Gorbachev at the previous summits with Presidents Reagan and Bush now will be slowed to a crawl.
Document 27: Memorandum on the Gorbachev Succession, April 10, 1991
Source: CIA National Security Archive FOIA request
On April 10, 1991, David Gompert and Ed Hewitt, who has just replaced Condoleeza Rice on the National Security Council staff, ask the CIA for an analysis of the Gorbachev succession, the actors involved and likely scenarios. The request was probably inspired by a series of fast moving events in Moscow and on the periphery of the USSR. On March 17, the referendum on the new Union treaty was boycotted by six of the 15 republics, Yeltsin asked the Russian parliament for emergency powers in early April, raising his political profile, and Georgian parliamentarians voted for independence. The report opens quite drastically: "The Gorbachev era is effectively over." The scenarios outlined by the report have an eerie resemblance to the actual coup of August 1991. This might be the most prescient of all the CIA analyses of the perestroika years.
The report finds that Gorbachev is likely to be replaced either by the reformers or by the hard-liners, with the latter scenario being the more likely one. The authors point out that "there is no love between Gorbachev and his current allies and they could well move to try to dump him." Then the report lists possible conspirators for such a move – Vice President Yanaev, KGB Chief Kryuchkov and Defense Minister Yazov, among others. The analysis predicts that the "traditionalists" are likely to find a "legal veneer" to remove Gorbachev: "most likely they would present Gorbachev with an ultimatum to comply or face arrest or death." If he agreed, Yanaev would step in as President, and the conspirators would declare a state of emergency and install "some kind of a National Salvation Committee." However, the report concludes that "time is working against the traditionalists." This turns out to be prescient — the August coup followed the process outlined in this report and foundered because the security forces themselves were fractured and the democratic movements gained strength.
Document 28: G-7 Meeting with President Gorbachev, London, July 17, 1991
Source: Bush Library FOIA Release
As John Major puts it in his opening remarks, this is indeed a "historic meeting – the first of its kind." Speaking as President of the Soviet Union to the top club of industrial capitalist nations, Gorbachev presents a detailed outline of economic reform and describes a "crucial political choice" transitioning from one system of values to another. His ultimate priority and the request to the G-7 leaders is the integration of the USSR into the world economic system. The reform cannot succeed without such integration, he says. He implores his counterparts, "let me be frank: will you be well-wishers, onlookers, or active supporters? I’ll answer your questions, but [I] want you to answer mine." At this time the new Union treaty is almost completed with nine republics willing to sign. Gorbachev reaffirms his commitment to paying Soviet debts and does not ask for rescheduling – "We accept the rules of the game, but bear great burdens and need solidarity." Solidarity comes in the words of other speakers but there are very few actual commitments to help the Soviet Union out of its predicament.
Alone among the speakers, Mitterrand reminds his colleagues, "the USSR needs serious, sensible assistance." He advises Gorbachev not to move too radically with privatization, but to choose a "middle path," a "happy synthesis between private enterprise and the role of the state." He concludes: "This is not the moment to refuse your interest in integrating yourself in our common history." Other leaders have more questions for Gorbachev, implying that he should move faster toward a market economy. In his reply, the Soviet leader addresses the speed of reform, citing the social factor: "I would like to speed it up, but can’t go any faster. Society could not stand it. … Economists like Leontief or Galbraith will always say, ‘why have a ministry to move to a market.’ But there is no pure, unregulated market economy." Very soon, Russia will try to move to a pure market economy with disastrous results for the society. At the end of the session, Chairman John Major outlines six ways to help the USSR, but the proposal falls far short of what Gorbachev was trying to achieve.
Document 29: Transcript of the First Extraordinary Session of the Supreme Soviet of the Russian Federation, August 21, 1991
Source: State Archive of the Russian Federation
This document brings the reader into the halls of the legendary Russian White House, to the extraordinary session of the Supreme Soviet of the Russian Federation at the exact moment of the triumph of the democratic resistance to the August coup. The discussions show the resoluteness of the democratic opposition and the decisive role of the Soviet army, of which key units ultimately disobeyed orders and sided with the democratic forces.
Document 30: Record of Conversation between Bush and Gorbachev, October 29, 1991
Source: Bush Library FOIA release
This is the one-on-one conversation that Gorbachev has been so hoping for. The Presidents start with a discussion of the upcoming Madrid conference, which they agree is "unprecedented" in that the two superpowers worked together to bring representatives of all parties in the Middle East conflict to the negotiating table. In the Middle East, in Yugoslavia, in Cyprus, their joint efforts are producing real results. However, the main issue in this meeting is the Soviet domestic situation and Gorbachev’s urgent need for financial aid. Bush expresses his concern about Yeltsin’s intentions, and asks his Soviet counterpart a very perceptive question — "[d]oes Yeltsin’s Russia want to take over the center?" — which shows his keen understanding of Gorbachev’s predicament.
The meeting takes place on the day after Yeltsin makes his key speech to the Russian Supreme Soviet asking for emergency powers to implement radical economic reform. Gorbachev points to earlier republics’ reactions to Yeltsin’s statement about frontiers and that it stirred "separatist movements and talk about Russian empire." Still, Gorbachev is generally positive about cooperating with Yeltsin and even about his speech (or maybe he just tries to make lemonade out of his lemons). Gorbachev desperately asks his U.S. partner for loans, repeating his plea several times during the conversation. He says he needs $10-$15 billion and emphasizes that [i]f the current crisis escalated than we — you and us — will pay much more later." But Bush and Secretary of State James Baker are not focused on later — the President says that the Congress’ concern is in Chicago, not in the Soviet Union, referring to the electoral campaign of the following year. The U.S. is willing to provide only $1.5 billion and even that amount would have to go as agricultural and medical assistance.
ERMENİ SORUNU DOSYASI : Ermeniler üzerinden eşeğin aklına karpuz kabuğu getirmek !
Ermenilerle ilgili yazı dizimizin “Ermeniler Anadolu’dan Kendi İstekleriyle Gittiler” başlıklı bölümünde ABD’li tarihçi akademisyen Justin McCarthy’nin “Türklerle Fransızlar arasındaki çatışmalar ile Ermeni ve Türk çetelerinin katliamları, 1921 Aralık ayında Fransızların, 30.000 Ermeni’yi de beraberlerinde alarak Kilikya’dan tamamen çekilmesine kadar sürdü. Daha birçok Ermeni halk, neredeyse Kilikya’dakilerin tamamı, yöreyi onların arkasından hemen terk ettiler.” şeklindeki sözlerine yer vermiş, ayrıca “Yine kaynakların vermiş oldukları bilgiye göre; 1914 yıllarında Kilikya bölgesinde (Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay) yaşayan Ermenilerin sayısı şöyledir: Osmanlı nüfus kayıtlarına göre; 50.480, Ermeni Patrikhanesi kayıtlarına göre(1913 yılı için); 119.414, ABD Dışişleri Bakanlığı verilerine göre; 45.000 ve Justin Mc. Carthy’ye göre de; 74.930’dur” şeklinde bilgiler vermiştik(1).
Bu konuda açıklamalar yapan tek Amerikalı Akademisyen sadece J. Mc Carthy de değildir. Aynı şeyleri söyleyen başka Amerikalılar da var. Onlardan birisi de ABD eski başkanlarından Ronald Reagan’ın hukuk danışmanlığını da yapan Amerikalı hukukçu ve akademisyen Bruce Fein’dir. Şu ifadeler ona aittir: “I. Dünya Savaşının trajedisi siyasi faciaydı, Osmanlı’ya karşı ayaklanan Ermeniler savaşı bağımsız bir devlet kurma fırsatı olarak gördüler. Osmanlı İmparatorluğu da buna herhangi bir başka imparatorluğun da karşılık vereceği biçimde yanıt verdi. Osmanlı’nın, hiçbir zaman Ermeniler’i yok etme gibi bir amacı olmamıştır, bunlar saçma sapan iddialar. 1.Dünya Savaşı zamanında iki taraflı trajedi yaşandı. Osmanlı devletinin Müslümanları da Ermeniler’in öldüğü şekilde öldü, bu insanlar savaştan, hastalıktan, açlıktan öldüler, üstelik ölen Müslüman sayısı çok fazlaydı. Doğu Anadolu’da neredeyse 2 milyon Müslüman öldü. Bunların çoğu da Ermeni çetelerinin mezaliminden öldü… Ermeniler iddialarını hiçbir zaman Uluslararası Adalet Divanı’na götürmediler ve ‘işte bunlar delillerimiz’ demediler, hep siyasi kuruluşlara başvurdular ve siyasi organların kendilerini desteklemelerini istediler. Tarihi bilmeyen siyasetçilere yanaştılar. (Oysa) Tarih, parlamentolar tarafından değil, tarihçiler tarafından yargılanmalı. Yasama organları değil, mahkemeler suç olup olmadığına bakar, parlamentoların tarihi olayları yargılamaya kalkmaları, hukuka ve anayasalara aykırıdır.”(2) Prof. Dr. Kemal Karpat’ın, yuvarlak bir rakamla tehcir sırasında 1.400 bin olarak verdiği Ermeni nüfusunu, Justin McCarthy de yuvarlak bir rakamla 1.5 milyon olarak vermektedir(3).
Ayrıca Justin McCarthy’nin en azından Milli Mücadele’nin belli bir dönemindeki can kayıplarını da içerecek biçimde, 1912-1921 yılları arası için 3 milyon olarak verdiği Müslüman(Türk) can kaybını, diğer bir ABD’li akademisyen olan Bruce Fein, zaman dilimini vermeksizin (muhtemelen sadece 1.Dünya Savaşı’ndaki kayıplardan hareketle) 2 milyon olarak vermektedir. Tehcire Tabi Tutulan Ermeni Sayısı 500 Bini Geçmez! Başta İngiliz ve Amerikan arşivleri olmak üzere; yabancı ülke arşivlerinden de istifade edilerek hazırlanan ve tamamı belgeye dayalı olarak yazılan kitaplarda, savaşın tarafı olan ülkelerin yaklaşık 8 milyon insanını kaybettiği Birinci Dünya Savaşı sırasında, savaşın tarafı olan ülkelerde yaşamaları hasebiyle Ermenilerin de (tehcir sırasında ölenler de dahil olmak üzere) 200.000 civarında kayıp verdikleri, Osmanlı Devleti tarafından zorunlu göç ve iskana tabi tutulan Ermenilerin sayısının 500.000’i geçmediği, bunlardan yaklaşık 60.000’inin (56.610 kişi), yolculuk sırasında hayatlarını kaybettiği, bu ölümlerin daha çok yol şartlarından ve salgın hastalıklardan mütevellit olduğu, bunlardan 10.000 kadarının ise gerek yol güvenliğinin yeterince sağlanamamış olması, gerekse zorunlu göçe nezaret eden kamu görevlilerinin ihmali yüzünden, Kürt ve Arap aşiretlerinin, göç kafilelerinin kendi bölgelerinden geçişi sırasında (çoğu intikam amacıyla olmak üzere) muhtelif saiklerle, göç kafilelerine saldırması sonucu hayatlarını kaybettikleri belirtilmektedir. Ayrıca, aynı kaynaklar, “Zorunlu Göç ve İskân” sırasındaki söylem ve eylemleri sebebiyle, önemli bir kısmı kamu görevlisi olmak üzere 2.000 civarında Osmanlı vatandaşının “Divan-ı Harb-i Örfî” Mahkemelerinde yargılandığını, bunlardan önemli bir kısmına idam cezası da dahil olmak üzere çeşitli cezalar verildiğini dile getirmektedirler.
Yıllardır bu konuya kafa yoran yerli ve yabancı bunca bilim adamı, tarihçi ve araştırmacının ulaşmış oldukları gerçekler ortada iken; Birinci Dünya Savaşı boyunca ölen ve tehcire tabi tutulan Ermeni sayısını belirtilen rakamlardan daha yüksek gösterenleri ve bunların Türkler tarafından kasten öldürüldüğünü iddia edenleri kim nasıl tanımlar bilmiyorum ama bu insanlar, en hafif tabirle söyleyecek olursak; yalancıdırlar, sahtekârdırlar ve müfteridirler. Üstelik de bunlar, bilim namusundan yoksun kişilerdir! Hele hele, bu tür iddialara destek veren sözüm ona yerli aydınlar ve akademisyenler, Büyük Atatürk’ün tabiriyle; “gaflet, dalâlet ve hattâ hıyanet içinde bulunan ve şahsi menfaatlerini müstevlilerin siyasi emelleriyle tevhit etmiş Dâhilî Bedhahlar”dır! Bu tür adamların, devletimizi yönetenler tarafından itibar görmesi ve devletin bütçesinden verilen lüks sofralarda ağırlanması ve arkasından da bu tür adamların vermiş olduğu akıl ve telkinlerle, “… 20. yüzyılın başındaki koşullarda hayatlarını kaybeden Ermenilerin huzur içinde yatmalarını diliyor, torunlarına taziyelerimizi iletiyoruz. Aynı dönemde benzer koşullarda yaşamını yitiren, etnik ve dini kökeni ne olursa olsun tüm Osmanlı vatandaşlarını da rahmetle ve saygıyla anıyoruz.”(4) şeklinde, kimilerince “Ermenilerden Özür Dilendi”(5) şeklinde yorumlanacak resmi açıklamalarda bulunulması, üzerinde özellikle durulması gereken bir konudur.
Ermeni iddialarına karşı Türk tezlerini savunmakla görevli Dışişleri Bakanlığı’nın, 2015 yılı için, “Çanakkale Kahramanlık ve Ebedi Dostluk Anısına” başlığıyla bastırdığı “Çanakkale Özel” ajandasının Nisan Ayı için ayrılan sayfasında Erivan’da bulunan “Ermeni Soykırım Anıtı”nın fotoğrafına yer verdiği bir zaman diliminde ortaya çıkması ise Türk Milleti için kaderin bir cilvesi olsa gerekir!(6) Aydın-Yarı Aydın ve Hain Şu halde galiba öncelikle, “Aydın kimdir?” sorusunu cevaplandırmakta fayda var. “Aydın kimdir” sorusuna verilecek en kestirme cevap; herhalde bilgili, kültürlü, okumuş insan şeklinde verilecek cevaptır. Eskilerin deyimiyle “Münevver”, yani nurlanmış, ışıklanmış adam demektir bu. Buradaki nur veya ışık, güneş ışığı veya Edison’un ampulünden kaynaklanan ışık olmasa gerekir! Bu nur ve ışık, bilgi, kültür, ilim ve fenden kaynaklanan ışıktır. Eskiler bu ışığa “ziya” da derlerdi. Peki, bu bilgi, nasıl bir bilgidir? Elbette milletine ve insanlığa faydalı olan bilgidir. Dolayısıyla; aydın veya münevver denilen kimse, sahip olduğu bilgi ve deneyim sayesinde, olayları ve olguları çevresindekilerden daha önce sezer, tahmin eder ve olması muhtemel olaylar hakkında ulaşabildiği insanları bilgilendirmek ve onlara haber vermek suretiyle, onların tedbir almasını, kendilerine fayda sağlamasını veya en azından olan ve olacak olaylardan zarar görmemelerini sağlar.
Ya da, çevresindeki insanların mutlu olmalarını ve birbirleriyle iyi geçinerek toplum düzeninin sağlanmasına katkıda bulunur. Ya da en azından tez ve antitezleri bir araya getirerek buradan insanlığa faydalı bir tez ortaya koyar aydın. Hain ise, bunun tam tersi şeyleri yapar! Hain, elbette tehlikelidir. Ancak hainin kim olduğunu bilirseniz gerekli tedbirleri alır, bundan zarar görmezsiniz. Bu sebeple en tehlikeli hain tipi, okumuş hainlerdir. Eskilerin “kitap yüklü merkep” diye tavsif ve tasnif ettikleri (sıfatlandırdıkları ve sınıflandırdıkları) aydın taifesinden bahsediyorum. Zira bunların hainlikleri sinsidir, kolayca keşfedemezsiniz. Bu tip hainler, hainliklerini aydın ve münevver sıfatı altında yaparlar. Yapmış oldukları hainlikleri “düşünce özgürlüğü” ile açıklarlar. Bazen de “ezber bozmak” olarak adlandırırlar giriştikleri denaetleri (düşmanlıkları) ve işledikleri melanetleri. Bunlardan bir grup da bilmeden yaparlar bütün bunları. Bunlar da “Yarı Aydın” lardır. Adı üstünde; bu adamların beyinlerinin yarısı aydın, diğer yarısı ise cahildir.
Hainler kadar olmasa bile, bu aydın tipi de zararlıdır cemiyet, millet ve insanlık için. Ne yaman çelişkidir ki; ülkemizde bunlardan bolca bulunmaktadır. Yani yarı aydınlardan demek istiyorum. 21 Aralık 2008 tarihinde yayınlanan “Ruhat Mengi ile Her Açıdan” programına katılan ve Ermenilerden “Özür Dileme Kampanyası”na imza koyan sözüm ona aydınları kınayan Giresun Üniversitesi Rektör Yardımcısı Prof. Dr. Aygün Atar, Türkiye’nin en gözde siyaset bilimcilerinden birisi hakkında şöyle diyordu: “…, katılmış olduğu bir TV. yayınında, Hocalı katliamını hatırlatan birini azarlayarak -ne yani Hocalı’da böyle bir şey yapılmış diye biz dost olabilme fırsatını neden kaçıralım- dedi. Ben şimdi onun hafızasını tazelemek istiyorum. Biz Eurovision’da bu hoşgörüyü gösterdik. Turizm Bakanlığı Ermenilere yüzde 50 indirim yapmış. Onları kaçak gelince sınırdışı etmiyoruz. Geçen günkü o yayına Ermenistan’dan bir kadın katıldı. Bilal Şimşir Hoca o hanıma -Siz Hocalı’da yaşananlarla ilgili özür dilemeyi düşünüyor musunuz?- diye sordu. Hanım -Hayır. Orası bir savaştı- dedi. Oysa 1915’te ‘savaş esnasında vatana ihanetten sevk ve iskân kararı’ var. Ama o zaman savaş kabul edilmiyor. Ama Hocalı sivil toplumun yaşadığı bir kasabaydı. Elinde silah olan bir tek insan yoktu. Onları katlettiler.”(7) Aslen Azerbaycan Türkü olan Prof. Aygün Atar’ın sözlerinin muhatabı olan bilim adamının, “Ermenilerden özür dileme kampanyası”na önce destek verdiğine(8), arkasından da bu kampanyadaki desteğini sulandırmak ve gargaraya getirmek için çeşitli manevralar yaptığına ilişkin haberler var medyada(9). Kampanyaya imza koyan sözüm ona aydınlar, bu çıkışı ezber bozucu bir girişim olarak nitelendiriyorlarmış. Peki, hangi ezberi bozuyorlar bu aklı evvel efendiler? Elbette Ermeni iddiaları konusunda Türkiye’nin yaklaşık bir asırdır savuna geldiği tezleri!
Eşeğin Aklına Karpuz Kabuğu Getirmek!
2012 yılında Giresun Üniversitesi Rektörü olarak atanan Prof. Dr. Aygün Atar’ın sözlerinin muhatabı olan bilim adamının 1995 yılında TOBB adına “Kürt Raporu” diye bir rapor hazırladığı da biliniyor aslında. Raporlar elbette önemlidir. Hele hele ehil ellerce hazırlanıyor ve problemin çözümüne katkı sağlıyorsa çok daha önemlidir. Ancak öyle raporlar da vardır ki; mevcut problemi çözmekten öte problemi büsbütün içinden çıkılmaz hale getirmekte ve yeni yeni problemler yaratmaktadır. Değil mi ki bu raporlar sözüm ona aydınlar tarafından hazırlanıyor ve bu efendiler, sıradan halkın problem olarak görmediği şeyleri bile problem olarak ortaya koyup, sonra da başlıyorlar kenardan, çıkan gümbürtüyü izlemeye. Yani bu yarı aydınların hazırladığı raporların tek bir faydası vardır, o da (halk tabiriyle söyleyecek olursak) eşeğin aklına karpuz kabuğu getirmekten ibarettir! Sözümüzün burasında vaktiyle fıkra anlatma konusunda üstat kabul edilen ismi bizde mahfuz bir hoca efendiden dinlemiş olduğum bir fıkrayı paylaşmak isterim okuyucularımla: Yaşlı ve kimsesiz bir kadına, mahallenin bitirim tiplerinden birisi, bir saygısızlık etmiş, yaşlı kadın da delikanlıyı mahkemeye vermiş. Bu arada kendisine bir de avukat tutmuş yaşlı kadın. Tesadüf bu ya; tutmuş olduğu avukat da şehrin en lafazan ve üstlendiği davaları kazanma konusunda her türlü hünerini ortaya koyan avukatıymış. Eh biraz da yaşlı kadına acıyıp, delikanlıya kızınca, bütün hünerini ve ikna kabiliyetini göstermeye azmetmiş avukat. Duruşma günü geldiğinde, bizim yaşlı nineyi elinden tutmuş mahkeme salonuna götürüp bir köşeye oturtmuş. Söz sırası gelince de başlamış müvekkilesini savunmaya. Öyle laflar etmiş ki avukat, bizim yaşlı nine bile şaşırıp kalmış!
Sonunda nine dayanamamış ve kendi kendisine şöyle mırıldanmış; “Aman oğul, benim başıma neler gelmiş de benim haberim yokmuş!” Açık söylemek gerekirse; yarı aydınların hazırlamış olduğu Kürt Raporları da, özellikle ayrılıkçı Kürtler’in pençesine düşmüş bizim gariban Kürt çocukları üzerinde böyle bir etki yaratıyor olmalıdır. Yoksa bu adamların ne işleri olabilir dağlarda; hem de tam 30 yıldır?! O günün medyasından öğrendiğimiz kadarıyla 2008 yılında düzenlenen “Ermenilerden Özür Dileme” kampanyasına katılan ve “1915’te Osmanlı Ermenilerinin maruz kaldığı Büyük Felâket’e duyarsız kalınmasını, bunun inkâr edilmesini vicdanım kabul etmiyor. Bu adaletsizliği reddediyor, kendi payıma Ermeni kardeşlerimin duygu ve acılarını paylaşıyor, onlardan özür diliyorum.”(10) şeklindeki metnin altına imza koyanlardan birisi de gazeteci Hasan Cemal’dir. Ne ilginçtir tesadüftür ki; Hasan Cemal, Ermenileri zorunlu göçe tabi tutan dönemin İttihat ve Terakki Hükümeti’nin en etkili üyelerinden birisi de olan Bahriye Nazırı ve o sırada Suriye’de konuşlu bulunan Osmanlı 4. Ordusu’nun komutanı ve Suriye Valisi de olan Cemal Paşa’nın torunudur! Üstelik, zorunlu göçe tabi tutulan Ermeliler, Hasan Cemal’in dedesi Ahmet Cemal’in görev ve sorumluluk alanına giren topraklarda uzun bir yürüyüşe çıkmışlar ve yine onun görev ve sorumluluk alanına giren topraklarda iskân edilmişlerdir. Cemal Paşa, öyle sanıldığı gibi sıradan bir komutan veya vali de değildir. Astığı astık, kestiği kestik türünden adeta yarı özerk bir devletin başkanı gibi hareket etmiştir Suriye’de.
Bazı Arap aydınlarını ve ihtilal önderlerini, İstanbul’un kararı olmaksızın idam ettirdiği biliniyor. Ki; İstanbul’un bu idamlara ilişkin onay kararı, infazlardan sonra gelmiştir ve bu idamlar, özelikle Arap Milliyetçileri tarafından, Araplarda Türklere karşı duyulan düşmanlığın sebeplerinden birisi olarak gösterilmiştir(11). Dolayısıyla; eğer Ermeni Tehciri konusunda varsa bir günah (ki; bize göre yoktur veya denildiği ya da zannedildiği kadar değildir), bu günah, dedelerinden dolayı diğer İttihat ve Terakki yöneticilerinin bugünkü torunları kadar Hasan Cemal’in ailesine de ait bulunmaktadır! Hasan Cemal, Ermenilerden özür dileme kampanyasına imza koymakla, bir anlamda dedesinden dolayı redd-i miras etmiş bir varis pozisyonuna düşmüştür aslında! Gazeteci Hasan Cemal, sadece Ermenilerden özür dileme kampanyasına destek vermekle yetinmemiştir. O, ayrıca, geçtiğimiz yıllarda PKK’nın elebaşlarının oturduğu Kandil ile Ankara arasında mesaj getirip-götürme işinde de aktif olarak görev almıştır. Bu konudaki emri kimden aldı ve hangi amaca hizmet etmek için böyle bir işe kalkıştı bilinmez ama, şu anda bütün gazetelerden kovulmuş ve yazılarını sadece internet ortamında yazan bir gazeteci olmakla, en azından Kandil ile Ankara arasındaki mektup taşıma işini, mevcut iktidarın ricası veya isteği ile üstlenmediği anlaşılmaktadır! Eğer bu işi iktidarın isteğiyle yapmış olsaydı, herhalde şimdilerde köşesini kaybetmiş işsiz bir gazeteci olarak dolaşmazdı ortalıkta. Demek ki; bu mektupçuluk ve ulaklık işi hiç uğurlu gelmedi Hasan Cemal’e!
· http://www.turkishnews.com/tr/content/2010/04/25/bruce-fein -parlamentolar-tarih-yazamaz.
· Prof.Dr. Justin Mc Carthy, Mayıs/2014 tarihinde Edirne’de düzenlenen bir forumda yapmış olduğu konuşmada Ermenilerin sayısını 1.500.000 olarak vermiştir. Oysa aynı yazar, kitabında 1914 yılı için Osmanlı Ermenilerinin sayısını 1.698.303 olarak vermektedir(bkz. Yusuf Halaçoğlu ve arkadaşları, Ermeniler: Sürgün ve Göç, s, 43). Adı geçen tarihçinin söylemleri arasındaki bu fark belki de, Edirne’deki foruma katılan diğer konuşmacıların dillendirdiği rakamların etkisinde kalarak öylesine bir rakam zikretmesinden veya kitabındaki rakamlara Halep’te yaşayan 123.129 Ermeni’yi eklediği halde, Edirne’de yapmış olduğu konuşmada zikrettiği rakamın içine bu miktarı dahil etmemesinden kaynaklanmış olabilir.
· Bkz. Başbakanlığın resmi internet sitesinde bulunan “Sayın Başbakanımızın 1915 olaylarına ilişkin mesajı” başlıklı basın açıklaması http://www.basbakanlik.gov.tr/Forms/_Article/pg_Article.aspx?Id=974ccd3b-fb77-499a-ab6a-7c5d2a1e79c9
· 1- bkz. Fehmi Koru “Tarihte olandan ‘özür’ dilendi, artık önümüze bakalım” başlıklı makalesi, http://haber.stargazete.com/yazar/tarihte-olandan-ozur-dilendi-artik-onumuze-bakalim/yazi-874269 & http://www.a24.com.tr/yazar/tarihte-olandan-ozur-dilendi-artik-onumuze-bakalim-5531.html,
· http://www.ordukentgazetesi.com/news_print.php?id=6500 & http://www.internethaber.com/news_detail.php?id=170938
· http://www.ozurdiliyoruz.com/
· http://www.yenicaggazetesi.com.tr/attiklari-imzayi-savunamadilar-11995h.htm
· Prof. Ahmet Akgündüz-Doç.Dr.Said Öztürk, Bilinmeyen Osmanlı, , s. 96, OSAV Yayını, İstanbul, 1999.
FAYDALI BİLGİLER : 17 Ağustos’u Anma & Depremde Hayatta Kalma Te knikleri
Depreme Hazır Mıyız?
17.08.1999’daki depremde henüz 15 yaşındayken kaybettiğim kuzenimin anısına…
Deprem, dünyanın hemen her yerinde olduğu gibi ülkemizde de felaketlere ve çok sayıda can kaybına sebep oluyor. Depremle yaşamamız gerektiğini bildiğimiz halde, depremde can kayıpları niçin yaşanmaktadır? Şüphesiz bunda doğru bilinen yanlışların payı büyüktür. İşte deprem hakkında doğru bilinen yanlışlar ve hayat kurtarıcı tedbirler… 17 Ağustos depreminde depremden ötürü ölen kişi sayısı bilinenin aksine 1’dir. Arazide devreye gezen bir güvenlik görevlisi açılan fay hattına düşerek ölmüş ve kayıtlara depremin sebep olduğu bir vaka olarak geçmiştir. Diğer tüm ölümlerin kaynağı insan ve yapı kökenlidir.
Her doğal afet gibi depremle de hiç ummadığımız bir anda karşılaşabiliriz. Önemli olan, depremle yaşamayı öğrenmek değil, depremden korunma yöntemlerini de doğru bir şekilde öğrenmek ve bu bilgiyi güncellemektir.
Deprem, dünyanın hemen her yerinde olduğu gibi ülkemizde de felaketlere ve çok sayıda can kaybına sebep oluyor. Bundan çok kısa bir süre önce Van depremiyle de benzer bir acıyı yaşadık. Pek çok insanımız bu felakette hayatını kaybetti.
Peki, depremle yaşamamız gerektiğini bildiğimiz halde, depreme yine niçin hazırlıksız yakalandık?
Öncelikle depremden korunma yöntemleri hakkındaki yanlış bilgilerimizi gidermemiz gerekiyor. Bu noktada çok sayıda, doğru bildiğimiz yanlış bulunuyor. Elbette ecelin önüne geçilemez. Fakat, depremden korunma yöntemleri sayesinde kendimizin yanı sıra daha fazla hayat kurtarabiliriz. Bu noktada yapılması gereken; depremin maddi zararlarına karşı mücadele etmekten çok, önce zihinlerdeki yanlış metotları düzelterek hayatta kalmaya çalışmak… Felaketin ilk anını başarıyla tamamlayabilirsek, sonrasında mutlaka kurtarma ekipleri yardıma koşacaktır.
Peki, bu “doğru bilinen yanlış metotları” nasıl düzelteceğiz? Halk arasında ezberlenen ama bilimsel olarak karşılığı olmayan bu korunma yöntemlerinden kendimizi nasıl arındıracağız?
Yanlışlar ve Doğruları
Deprem sırasında hayatını kaybedenlerin hemen hepsi, hiç kuşkusuz, aklına gelen ilk depremden korunma yöntemini uyguluyor. Uygulanan yöntemler yanlışsa, kurtulma imkânı var olsa bile bu ihtimal yitiriliyor. Lütfen dikkat! Basit tekniklerle hayatta kalabilmekten bahsediyoruz. Belki bir küçük hamleyle…
Her an, her yerde karşılaşabilecek depremle yüzleşmeden önce ne yapılmalı? Öncelikle; deprem anına hazır olmak ve düzgün korunabilmek için mutlaka pratik yapılmalıdır. Evde, işte veya araçta depreme yakalanıldığında hazır olmak için planlı hareket etmek şarttır. Bunun için deprem anı ve sonrası için hangi tedbirler alınacaksa, çalışılmalı ve ortak planlar belirlenmelidir.
Dünyanın en tecrübeli kurtarma birimi, “Amerikan Uluslararası Kurtarma Ekibi”nin kurtarma şefi ve afet olayları müdürü Doug Copp, depremden korunma yöntemleri üzerine hayat kurtaracak doğru tedbirleri bakın nasıl sıralıyor:
Asla Eşyaların Altına Sığınmayın!
Afet Koordinasyon Merkezi dâhil, pek çok uzman deprem anında “masanın altında girerek” korunmanızı söyler. Okullarda da yine sıraların hemen altına girmek öğütlenir. Doug Copp ise eşyaların altına sığınmanın sağlıklı bir korunma yöntemi olmadığını, hatta çok riskli olduğunu şöyle ifade ediyor: “Binalar çökerken basitçe çömelen ve korunan kişiler istisnasız her defasında ezilerek ölüyorlar. Masa, araba gibi nesnelerin altına giren kişiler her zaman ezilirler.”
Sizce, dünyada ve en son karşılaşılan Van depremlerinde bu yanlış kurtulma metodu yüzünden kaç kişi hayatını kaybetmiştir? Hiç şüphesiz pek çok hayatını yitiren insan deprem anında çevresindeki eşyaların altına sığındı. Hâlbuki belki daha planlı hareket etseler, kurtulabilirlerdi.
Panikle Dışarı Çıkmayın!
Biliyoruz ki, en ufak bir sarsıntıda dahi insanlar hemen dışarı çıkmak için hareketlenir, şuursuzca kurtulmak için bir yerlere kaçar. Hatta geçmişte artçı sarsıntı sırasında pencereden, balkondan atlayıp da kendisine depremden daha çok zarar verenler oldu. Bu noktada öncelikli hedef; deprem anında dışarı çıkmak değil, kendinizi güvende hissedeceğiniz pozisyonda ve konumda beklemektir.
Copp, bu konuda da deprem anında nasıl beklenilmesi gerektiği üzerine şunları söylüyor: “Kediler, köpekler ve bebeklerin hepsi doğal bir şekilde dizlerini ana rahmindeki gibi karınlarına doğru çekerek kıvrılırlar. Deprem anında siz de bu şekilde kıvrılmalısınız. Bu doğal bir güvenlik ve hayatta kalma içgüdüsüdür. Daha küçük bir boşlukta hayatta kalabilirsiniz. Hafifçe ezilecek ama yanında boşluk oluşturacak bir kanepe, geniş büyük bir eşyanın yanında durun. Televizyon izlerken deprem olursa ve kolayca kapıdan veya pencereden dışarı kaçmak mümkün değilse, kanepe veya büyük bir koltuğun/sandalyenin yanında cenin (eller ile ense ve baş bölgesini koruyacak şekilde çöküp, kapanıp, ayaklar karına doğru çekilerek bir yere uzanma) pozisyonunda kıvrılarak yere uzanın.” Bu şekilde deprem anında bulunduğunuz yapı/eşyadan faydalanarak başınızı ve vücudunuzu koruyabilirsiniz. En önemlisi hayatta kalma şansınızı artırmış olursunuz.
Uykuluyken Kaçmayın!
Uyku esnasında yakalanılan depremler için, yataktan kalkamayanların yorgan ya da battaniyenin altına girmeleri ısrarla tembihlenir. Bu sayede alınabilecek darbelerin azaltılması hedeflenir. Bu da doğru bir tedbirdir, ancak niçin bir felaketi yorgan ve battaniyeyle önlemeye çalışılsın?
Uyku esnasında depremle karşılaşıldığında; Copp, bakın hangi pratik yöntemi öneriyor: “Eğer gece yataktayken deprem olursa, basitçe yuvarlanarak yataktan düşün. Yatağın çevresinde güvenli bir boşluk oluşacaktır. Oteller müşterilerine deprem anında yatakların yanında yere uzanmalarını salık veren bir uyarı notunu odalarda her kapının arkasına asarlarsa, depremlerde çok büyük hayatta kalma oranlarını sağlayabilirler.” Deprem anında, yorgan veya battaniyeye sarınmak yerine, yatağın yanına yuvarlanarak düşmek daha pratik ve güvenli değil mi?
Kiriş Altında Durmayın!
İstanbul’da yaşanan son depremde çoğu insan kapı veya kiriş arasında kalarak korunma yöntemini seçti. Hatta kapı ve kiriş altında durmak en güvenli yer olarak halk arasında yayıldı ve bilinçlere yerleşti. Yetkililer de binalardaki kirişlerin yanında durmayı önerdi. Oysa Copp, kapı ve kiriş altına sığınmayı hiç güvenli bulmuyor. İşte Copp’un kapı ve kiriş altına sığınma üzerine söyledikleri: “Bina çökerken kapı kirişlerinin altına geçen herkes ölür. Nasıl mı? Eğer kapı kirişlerinin altına geçerseniz ve kapı kirişi öne veya arkaya doğru düşürse inen tavanın altında ezilirsiniz. Eğer kapı kirişi yana doğru yıkılırsa ikiye bölünürsünüz. Her iki durumda da ölürsünüz!” Doğru diye bilinen yanlış sığınma yöntemleri de öldürüyor. Öyleyse bu durumda yapılması gereken kesinlikle kapı ve kirişlerden uzak durmak! Depreme karşı en uygun pozisyonu öğrenip uygulamaktır.
Merdivenlere Yaklaşmayın!
Herhalde depremi yaşayan herkes, deprem anının bitiminden saniyeler sonra merdivenlere koşmuştur. Oysa merdiven, asansör ve balkonlar en çok hasarın oluştuğu noktalardır. Öyleyse niçin güvenli bir noktaya sığınmak yerine bilinçsizce merdiven veya asansöre kaçılıyor? Dünyaca ünlü kurtarma ekibi şefi Copp, merdiven endişesinden bakın nasıl söz ediyor: “Hiçbir zaman merdivenlere gitmeyin/yönelmeyin. Merdivenler (ana binadan) farklı bir ‘frekans aralığına’ sahiptir; ana binadan bağımsız/ayrı olarak sarsılırlar. Merdivenler ve binanın geri kalanı devamlı olarak birbirlerine çarparlar, ta ki merdivenlerin yıkılışı gerçekleşene kadar. Merdivenlere ulaşan insanlar basamaklar yüzünden yaralanırlar. Korkunç şekilde sakatlanırlar. Bina yıkılmasa dahi, merdivenlerden uzak durun. Merdivenler binanın hasar görmesi en muhtemel kısmıdır. Depremde yıkılmamış olsa dahi, merdivenler bağırarak kaçmaya çalışan insanların aşırı yüklenmesiyle çökebilir. Merdivenler binanın geri kalan kısmı zarar görmemiş olsa dahi her zaman güvenlik açısından kontrolden geçirilmelidir.”
Aracı Terk Edin!
Deprem sırasında kontrollü bir şekilde binanın dışına çıkıp aracıyla uzaklaşmaya çalışan ya da aracında seyir halinde olanların hangi önlemleri alması gerektiğine dikkat çeken Copp, yaşananlardan örnekle şunları söylüyor: “Binanın dış duvarlarına yakın yerlerde durun, mümkünse dışına çıkın. Binanın iç kısımlarındansa dış kısımlarına yakın yerlerde olmak çok daha iyidir. Binanın dış çevresinden ne kadar içeride olursanız, çıkış yolunuzun kapanma ihtimali o kadar artacaktır. Aynen Nimitz yolundaki katlar arasındaki (yıkılan) blokların meydana getirdiği gibi, deprem anında üst yolun yıkılmasıyla ezilen araçların içinde bulunan insanlar ezilirler. San Francisco depreminin kurbanlarının hepsi araçlarının içindeydiler. Hepsi öldü. Araçlarının dışına çıkıp, aracın yanına uzanıp veya oturarak kolaylıkla hayatta kalabilirlerdi. Ölen herkes eğer araçlarından çıkıp, araçlarının yanına oturabilseler veya uzanabilselerdi yaşıyor olabilirdi. Ezilen bütün araçların yanında (kolonların direkt olarak üzerine düştüğü araçlar hariç) 3 feet yükseklikte boşluklar oluşmuştu. Enkaz halindeki gazete ofislerini ve çok miktarda kâğıdın olduğu ofisleri dolaşırken kâğıdın sıkışmadığını/ezilmediğini keşfettim. Kağıt yığınlarının/kümelerinin etrafında geniş boşluklar bulunur/oluşur.”
Deprem Çantası
Kişisel Deprem Çantasında Bulunması Gerekenler:
* Su
* Enerji veren yiyecekler
* Yedek pilleriyle radyo
* Yedek pilleriyle fener
* İlk yardım çantası
* Kişisel, reçeteli ilaçlar (Örneğin, kalp, damar, tansiyon, şeker ve hormon ilaçları.)
* Bir kat giysi
* Bir miktar para
* Çok amaçlı çakı
* Düdük
* Kalem, kağıt
* İçinde önemli telefon numaralarının, iletişime geçilecek kişilerin bilgilerinin, önemli evrakların fotokopilerinin bulunduğu su geçirmeyen bir dosya
Her altı ayda bir hazırlık çantasındaki piller, reçeteli ilaçlar, su ve yiyecek tazeleriyle değiştirilmeli. Bu işlem yaz-kış saati uygulamasında saatlerin yeniden düzenlendiği hafta sonlarında yapılabilir.
Depremden Sonra
Deprem sonrasında, gaz, su ve elektrik tesisatı kontrol edilmeli ve gaz kokusu varsa vana kapatılmalıdır. Kibrit ya da çakmak kullanmak, elektrik düğmelerine dokunmak yangına neden olabilir.
Deprem bölgelerine yapılacak yardımlarda hava koşullarına bağlı olarak battaniye, çadır, ısıtıcı gibi ekipmanlar tedarik edilebilir. Bu gibi durumlarda kriz masalarının yönlendirilmesine bağlı kalarak uygun ihtiyaçların gönderilmesi gereklidir. Örneğin daha önceki depremlerde halkımızın bu bölgelere kontrolsüz bir şekilde gönderdikleri gıda malzemeleri fazla gelerek çöpe atılmıştır. Deprem sonrası su ve tesisat eksikliğinden ötürü en önemli ihtiyaç hijyen malzemeleridir. Bu sebeple kriz masalarının da tavsiyeleri dikkate alınmalı ve tuvalet kağıdı, ped, çocuk bezi, ıslak mendil gibi hijyen malzemelerine öncelik verilmelidir. Ek olarak kurtarma ekipleri için gerekli malzeme eksikliklerinin giderilmesi hayat kurtarmada büyük kolaylık sağlayacaktır.
17 Ağustos ve diğer tüm depremlerde ölen vatandaşlarımıza rahmet diliyoruz…
Bu yazı internetteki bilgilerin derlenmesi ile oluşturulmuştur.
Bilgilerin uygulanması ve paylaşılması hayat kurtarabilir.
Belgesel:
Cemal Haki
ARAŞTIRMA DOSYASI /// KUDRET HARMANDA : NAZLI GELİN, KANLI GELİN : İSTİKLAL
“Korkma, sönmez bu şafaklarda yüzen al sancak;
Sönmeden yurdumun üstünde tüten en son ocak.”
Mehmet Akif Ersoy
“Arkadaşlar! Gidip, Toros Dağları’na bakınız, eğer orada bir tek Yörük çadırı görürseniz ve o çadırda bir duman tütüyorsa, şunu çok iyi biliniz ki bu dünyada hiçbir güç ve kuvvet asla bizi yenemez.” Mustafa Kemal Atatürk
Birisi Türk şairi Mehmet Akif bey, öbürü ömrü cephelerde geçmiş bir asker; Mustafa Kemal… Sanki aynı dilden dökülmüşçesine söylenen iki mısra ve iki cümle… 238 senedir süren geri çekilmenin bitişi. Artık elde kalan son vatan toprağının ölümüne savunulması. Varlık ve yokluk arasındaki o keskin çizgi. Bir yanda istikbali mandalarda, esarette, şerefsizlikte arayan bir kukla hükûmet, öte yanda “Ölmedi daha bu Millet!” diyen bir zihniyet!
Bu gün 12 Mart, bir yazı yazayım dedim milli marşımızın kabulünün yıldönümünde. Hani bir kaç beylik laf, bir kaç övgü, Methiyeler düzeyim TBMM’de ki vilayetimin mebusu Mehmet Akif beye, meslektaşımdır aynı zamanda, öveyim dedim. İyi şairdi, dini bütün bir mümindi, onu çok severiz, ne iyi etti de yazdı falan gibi…İyi olmaz mıydı sanki? Sonuçta 12 Martı atlatıverirdik salimen.
Hey hat! Dikildi gözümün önüne Çanakkale Şehidi Tan Süleyman Oğlu İbrahim dayım…Yanında yaralarından kan sızan henüz on yedisinde şehadet şerbetini içmiş, bıyığı henüz terlemiş Hırca Ömer Oğlu Mehmet dayım… Dediler ikisi birlik; “Evlat! Biz sırayı savdık. Eğer deniyorsa size “KORKMA!” diye, bilin ki sıra sizdedir artık!” Utandım... Dedem geldi, 1 buçuk metrelik boyu ile, ömründe kara lastik pabuç yüzü görmemiş, 17 yaşında gittiği cephelerden 28 yaşında dönmüş, Taş Odanın önünde elini istediği anacığının tanıyamadığı dedem. Lüleburgaz’da 6 gün ve gece çarpışıp, ölümün elinden kıl payı kurtulan, Galiçya’da Moskofa esir düşüp kaçan, evine dönmeyip Ankara yolarına düşen, Sakarya’da katır gübrelerinin içinde arpa danesi arayan dedem, üç harbin gazisi Ömer çavuş dikildi karşıma! “Biz yan gelip yatmadık oğul, ter döktük, kan döktük, bedel verdik sizler için. Binlercesi kaldı arkadaşlarımızın gelincik misali vatan toprağında! “Bastığın yerleri ‘toprak!’ diyerek geçme, tanı: Düşün altındaki binlerce kefensiz yatanı.”
Binlercesi geldi dikildi karşıma; Yemendekiler, Sinadakiler, Filistindekiler, Iraktakiler, Suriyedekiler… Allahüekber Dağlarında donup kalan Mehmetler…Birde Çanakkalede henüz 15 yaşında toprağa düşenler…Galiçyada vatanından binlerce kilometre ötede kalanlar, dikildiler kefensiz toprağın altında şeref ve namus için yatanlar! Hep bir ağızdan dediler bana; “Sen şehit oğlusun, incitme, yazıktır, atanı: Verme, dünyaları alsan da, bu cennet vatanı.”
Kalkıp dikildiler karşıma Kop Dağındaki Mehmetler, ellerinde mavzer, Sultan Murat yaylasında yatan üç şehitler… Manisa’da, Balıkesir’de, İzmir’de, Maraş’ta, Ayıntap’ta, Adana’da, Van’da ve dahi Erzurum’da vatan toprağına düşen gelincikler; hep bir ağızdan dediler: “Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki fedâ? Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan,şühedâ! Cânı, cânânı, bütün varımı alsın da Hüdâ, Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda.”
Üsteğmen Fatma Seher Erden, Çete Ayşe, Tayyar Rahmiye, Şerife Bacı…Hele ki Şerife Bacı dikiliverdi şehit bebesiyle “Milletin namusudur, bizim toprağımıza, canımıza ve ırzımıza göz dikenlere verilen en güzel cevabımızdır! Kadını ile, erkeği ile, kundaktaki bebesi, 90 yaşında kocasıyla; Ruhumun senden, ilâhi, şudur ancak emeli: Değmesin mâbedimin göğsüne nâmahrem eli. Bu ezanlar-ki şahâdetleri dinin temeli, Ebedi yurdumun üstünde benim inlemeli.”
Anladım ki sadece bir şiir değildir… Ne kafiyedir, ne redif, ne başka bir şey. Yaşamak gerektir o anları, bilmek gerektir o zamanları. Millete güvendir en başında. Sönmeden son ocak, bitirmemektir umutları. Kağnı kollarıdır İnebolu’dan Ankara’ya… Tükenen umutların değil, parlayan istiklal ateşidir yüreklerde… Şehadet şerbetini içerken hakkını helal edebilmektir ardında kalanlara…Bilmektir “Allah yolunda ölenlere ölüler demeyin, zira onlar diridirler.” Ayeti kerimesinin manasını… O zaman vecd ile bin secde eder -varsa- taşım, Her cerihamdan, ilâhi, boşanıp kanlı yaşım, Fışkırır ruh-i mücerred gibi yerden nâ’şım; O zaman yükselerek arşa değer belki başım.” Diyerek vatan uğruna toprağı kanı ile sulayanların diri olduklarının farkında olmaktır. Ölüler dediklerinizin Arşı Alada Allahın yanında olduklarını, “Vatan sevgisi imandandır!” diyen Hazreti Peygamberin sancağı altında toplanmaktır. İzmir’e! İzmir’e! Diyerek bir umut ile can verebilmektir. İnönü’de, Sakarya’da, Dumlupınar’da, vatan toprağına düşen her Mehmedin, bayraklaştığını görmektir. Atalarından emanet mukaddes vatan toprağının düşman çizmesi altında ezilmesine izin vermemek, hilale borcunu ödemenin hazzını yaşamak, Türk’e vatan olmuş bu topraklarda ay yıldızın ebediyete kadar dalgalanacağını bilmektir!
Dalgalan sen de şafaklar gibi ey şanlı hilâl!
Olsun artık dökülen kanlarımın hepsi helâl.
Ebediyen sana yok, ırkıma yok izmihlâl:
Hakkıdır, hür yaşamış, bayrağımın hürriyet;
Hakkıdır, Hakk’a tapan, milletimin istiklâl!
Bu gün 12 Mart, 94 senedir bu semalarda yankılanan, Türkün dünyaya “Ben ölmedim, varım!” dediği milli marşının kabulünün yıl dönümü. “Allah bir daha bu millete milli marş yazdırmasın.” diyen büyük şairi, Türkün Ulu Başbuğu Gazi Mustafa Kemal paşayı, Anadolu’yu kanları ile tapulayan ve ebediyen Türk Milletine bırakan cümle şehit ve gazilerimizi rahmetle anıyorum.
Bu günün öyle kuru kuruya anılacak, iki temsil bir müsamere ile geçiştirilemeyecek kadar önemli, önemli olduğu kadar Türk gençliğinin unutmaması gereken bir gün olduğunu hatırlatmak istiyorum.
12 Mart İstiklal günümüz kutlu olsun!
Derin Strateji 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.