Günlük arşivler: Mart 27, 2015
RESEARCH DOCUMENT : National Security Archive’s Carlos Osorio Honored for Human Rights Work in Argentina
Carlos Osorio receiving a special award from Argentine Ambassador Cecilia Nahon (right) and Catalina de Sanctis Ovando, representing the Grandmothers of the Plaza de Mayo, at the Argentine Embassy in Washington DC on March 23, 2015.
Argentine Embassy Recognizes Years of Documenting and Testifying about Abuses during Military Dictatorship
March 26, 2015
For more information contact:
Carlos Osorio – 202/994-7061 cosorio
Argentine Embassy award presented to the National Security Archive’s Carlos Osorio. The plaque is dated to coincide with the Argentine National Day of Memory for Truth and Justice and the International Day for the Right to the Truth.
Washington, DC, March 26, 2015 – Carlos Osorio, Director of the National Security Archive’s Southern Cone Documentation Project, received a special award from the Argentine Embassy in Washington on March 23 for his work in providing critical documentary evidence and testimony to numerous high-profile trials in Argentina aimed at uncovering and prosecuting human rights violations by the military junta from 1976-1983. Argentine Ambassador Cecilia Nahon presented the award, which praises Osorio’s "contribution in the fight for human rights during the Argentine civic-military dictatorship."
Addressing representatives from the international diplomatic community, Osorio described his work over the past 15 years to collect tens of thousands of U.S. government records and to provide evidence in various Argentine legal forums. He recounted testifying for two days only two weeks earlier in Buenos Aires before the tribunal judging the Operation Condor Case, and analyzing for 10 hours the contents of a hundred documents from sources as varied as the CIA, Defense Intelligence Agency, State Department, the Paraguay Archive of Terror, and the Chilean former secret police, DINA.
As part of the ceremony, Osorio participated in a panel that included U.N. Special Rapporteur on torture Juan Mendez, who described Argentina’s contributions to international human rights law, and Catalina de Sanctis Ovando, who as a daughter of disappeared parents spoke movingly about how she recovered her identity in 2008 thanks to the work of the Grandmothers of Plaza de Mayo. The packed house of dignitaries included U.S. Ambassador to Argentina Noah Mamet, U.S. Deputy Assistant Secretary of State for South America and Cuba Alex Lee, and Argentine Ambassador to the OAS Nilda Garre.
In her remarks, Ambassador Nahon also thanked the National Security Archive for its support in the international quest for truth and justice. Osorio recognized the work of numerous volunteers, interns and assistants over the years: Natalia Federman, Peter Bertone, Caty Costar, Cecilia Golombek, Marianna Enamoneta, Erin Maskel, Marcos Novaro, Rocio Suarez and Santiago Masoni. He also thanked Professors Silvia Tandeciarz and Betsy Konefal, and dozens of students at the College of William and Mary who over the course of four years — eight semesters — took part in a course entitled "Internship at the National Security Archive," poring through thousands of records and assisting in identifying and describing hundreds of documents as evidence.
Other notable human rights champions also received recognition at the ceremony:
- ‘Tex’ Harris, the first U.S. diplomat in charge of the then-newly created HR area at the Embassy in Buenos Aires, became famous for often defying instructions from superiors and collecting testimonies from relatives of the missing and reporting them to the State Department.
- Tom Farer, a widely-known educator, led a delegation of the Inter-American Commission on Human Rights (IACHR) on a ground-breaking mission to Argentina in 1979 and later testified at a trial of some of the perpetrators of human rights violations there.
- Jo Marie Griesgraber, a long-time leader in the NGO community, was Deputy Director of the Washington Office on Latin America (WOLA) when she visited Argentina in 1977 to learn first-hand about the unfolding human rights crisis.
- Robert K. Goldman, President of the IACHR Commission in late 1990s, has long contributed to the advancement of human rights cases throughout the continent.
What follows is a selection of documents presented by Carlos Osorio as evidence in past trials in Argentina:
Operation Condor Trial
Defense Intelligence Agency, Intelligence Report, Special Operations, October 1, 1976, Secret/Noforn
This Defense Intelligence Agency (DIA) Intelligence Report (IR) provides information on a joint counterinsurgency operation by Southern Cone countries in what was known as Operation Condor. It reads, in part: "Operation Condor is the code name given for intelligence collection on leftists, communists and Marxists in the Southern Cone Area. It was recently established between cooperating intelligence services in South America in order to eliminate Marxist terrorist activities in member countries with Chile reportedly being the center of operations. Other participating members include: Argentina, Paraguay, Uruguay and Bolivia … Members showing the most enthusiasm to date have been Argentina, Uruguay and Chile."
The document refers to a high-ranking Argentine military delegation to Montevideo reported on a few days earlier in a DIA cable, as a sign of the preparations for these operations.
"During the period 24-27 September 1976, members of the Argentine State Secretariat for Information (SIDE), operating with officers of the Uruguayan Military Intelligence Service carried out operations against the Uruguayan terrorist organization, the OPR-33 in Buenos Aires. As a result of this joint operation, SIDE officials claimed that the entire OPR-33 infrastructure in Argentina has been eliminated … "
During this raid more than 20 Uruguayans were disappeared in Buenos Aires.
The document was introduced as evidence in March 2015 in the Operation Condor Trial. The historic trial charges 25 high-ranking military officials, including former Argentine presidents Jorge Videla and Reynaldo Bignone, with conspiracy to "kidnap, disappear, torture and kill" 171 opponents of the military dictatorships that dominated the Southern Cone in the 1970s and 1980s. Among the victims are approximately 80 Uruguayans, 50 Argentines, 20 Chileans and a dozen others from Paraguay, Bolivia, Peru and Ecuador who were targeted by Condor operatives. The kidnapping and disappearance of two Cuban Consulate officials in Buenos Aires on August 9, 1976, is also part of the prosecution.
Ceramics Workers trial
Cable, U.S. Embassy Argentina, Disappearance of Ceramics Workers in 1977, June 14, 1978, Secret
This cable reports that Embassy sources are indicating that the disappearances of workers from the LOZADUR factory "are the result of a security operation in the area, presumably by intelligence elements operating out of the Army Communications School in nearby Campo de Mayo … (Another source who consorts with Army intelligence agents has alleged to us that 19 ceramics workers were executed in Campo de Mayo in November 1977.)." Embassy officials believe "there is a great deal of cooperation generally between management representatives and the security agencies aimed at eliminating terrorist infiltrators from the industrial work places and at minimizing the risk of industrial strife." The cable was introduced as evidence in September 2014 in the Ceramics Workers case which pertains to the disappearance of the 19 workers.
Automotores Orletti Trial
Diagram [part of a Memorandum], U.S. Embassy Argentina, [Reunion Center], February 6, 1980, Secret
This chart of the unit "Reunion Center" within Intelligence Battalion 601 shows the numerous Task Forces that were responsible for scores of kidnappings and disappearances across borders in the Southern Cone. The chart was attached to a memorandum for the record by the Regional Security Officer at the U.S. Embassy in Argentina, James Blystone. The document was introduced as evidence in December 2011 in the Automotores Orletti Trial concerning the kidnapping and disappearance of Uruguayans and Chileans in Buenos Aires in July 1976.
Guerrieri – Amelong trial
Detention Record, Dirección Federal de Seguridad de México, [Argentine agents’ mugshots], January 19, 1978
By the end of 1977, the Argentine military had captured 19 Montonero subversives and held them in a secret detention camp. From there they concocted the idea of sending three intelligence officers, among them Daniel Amelong, and two Montonero prisoners to travel with them to Mexico to infiltrate and kill the subversives’ leadership there. The two prisoners, Carlos Laluf and Tulio Valenzuela, left their wives and children behind as hostages in the camp. Once in Mexico, Valenzuela escaped and denounced the operation to Mexican authorities. The Federal Security Directorate (DFS) managed to trace, capture and expel Amelong and Laluf, who decided to return to the camp in Argentina. The DFS mugshots show the Argentine agents along with their false names: "Manuel Augusto Pablo Funes, Deputy Area 121 of the Argentine Army Intelligence," and "Miguel Vila Adelaide, Civil Intelligence Area 121 of the Argentine Army." In fact the two were Amelong and Laluf. After they returned, the agents killed every prisoner as part of a cover-up. This document was introduced in December 2008 as evidence in the Guerrieri-Amelong case involving five Argentine intelligence officers who had been involved in the disappearances of the 19 Montonero subversives, including Carlos Laluf, his wife, Marta Benassi, and Tulio Valenzuela’s wife, Raquel Negro.
YARGI DOSYASI /// ALİ ERALP : Doğan Öz, Cumhuriyetin Ve Aydınlanmanın Savcısı Olduğu İçin öldürüldü
| Atatürk’ün Adalet Bakanı Mahmut Esat Bozkurt, savcılara verilen “Cumhuriyet Savcısı” unvanının isim babasıdır.
Lozan’da doktora yaptıktan sonra yurda dönen değerli bilim adamı ve politikacı, Atatürk tarafından ‘Hukuk Reformu yapmakla’ görevlendirilir. Ata’nın huzurunda ‘Hukuk Reformu” tartışılırken Bozkurt, “Cumhuriyet Savcısı” adı üzerine çok tepki alır ve eleştirilir: Ona “Neden sadece savcılara Cumhuriyet Savcısı diyorsun?” diye sorarlar. Cumhuriyet Başbakanı, “Çünkü öyle zaman olur ki, Cumhuriyeti korumak için başbakandan, bakandan, müsteşardan, validen, büyükelçiden bile hesap sormak gerekebilir. İşte o hesabı soracak olan Cumhuriyet Savcısı’dır.” Atatürk, gülümseyerek hoşnut kaldığını belli eder. “Devam et Bozkurt” der. İşte şimdi, değerli devlet adamı Mahmut Esat Bozkurt’un sözünü ettiği o dönemden geçiyoruz. İşte şimdi “Cumhuriyeti korumak için başbakandan, bakandan, müsteşardan, validen, büyükelçiden bile hesap sorulması gereken” bir dönemi yaşıyor, bir döneme tanık oluyoruz. Hem de tartışmaya bile gerek kalmayacak kadar açık, seçik bir “ihanet ortamının”nın tam merkezinde bulunuyoruz. Bir zamanlar başbakanken RTE: “Ben Büyük Ortadoğu Projesinin eşbaşkanıyım, şimdi o görevi yapıyorum…“ demişti. Ve bunu tam 34 yerde açıklamış, tekrarlamıştı… Bir zamanlar bir bakan çıkmış, “Ben ABD Dışişleri Bakanı ile gizli bir anlaşma yaptım, şimdi onun içeriğini söyleyemem” demişti… Bir müsteşar çıkmış, “Başbakan, PKK ile görüşmek için beni görevlendirdi” demişti. Peki, eski Başbakanın 34 yerde “eşbaşkanı” olduğunu vurguladığı Büyük Ortadoğu Projesinin anlamı neydi? Nasıl bir projeydi bu? Özet ve net söyleyelim: Bu, ülkelerin yer altı ve yerüstü zenginliklerini yağmalayarak, halkları köleliye mahkûm eden, Amerika’nın bir sömürü ve paylaşım programıdır. Doğrudan devletlerin sınırlarını değiştirmeyi hedeflemektedir. 24 ülkeyi kapsamaktadır ve içerisinde Türkiye de vardır. Bu Yenidünya düzeninin haritası ABD tarafından çizilmiş, Amerikan Silahlı Kuvvetleri dergisinde yayınlanmıştır. Ayrıca 15 Eylül 2006’da Roma’da yapılan bir NATO toplantısında da subaylarımızın gözü önünde duvara asılmıştır. Bu haritaya göre vatanımız Kürt, Ermeni, Rum ve daha başka etnik bölgelere ayrılmaktadır. Doğu, Güneydoğu bölgesi Kürtlere verilmekte, Diyarbakır Kürdistan’ın başkenti yapılmaktadır. Bu gerçek daha sonra Eski Başbakan tarafından 16 Şubat 2004 gecesi Kanal D ekranında da ortaya konmuştu. Başbakan şunları söylemiştir: “Şu anda Amerika’nın da Büyük Ortadoğu Projesi var ya Genişletilmiş Ortadoğu yani, bu proje içerisinde Diyarbakır’ı bir merkez yapacağız. Bunu başarmamız lazım.” TÜRKİYE ANAYASASINA VE YASALARINA GÖRE BU BİR SUÇTUR. “Anayasayı tebdil, tağyir ve ilgaya teşebbüs suçudur. Deniz Gezmiş ve arkadaşları işlemedikleri bir suçtan yargılanıp, idama mahkûm edilmişlerdi. Gerçekte Türkiye’nin bağımsızlığını, bütünlüğünü onlar savunuyordu. Emperyalizme karşı canlarını ortaya koyarak mücadele vermişlerdi. Ama şu anda işbaşında bulunan iktidar Türkiye’yi bölme, parçalama girişiminde bulunmaktadır ve “Anayasayı tebdil, tağyir ve ilgaya teşebbüs” suçu işlemektedir. Görünen o ki, ihanet giderek derinleşmekte, netleşmektedir. Bugün at izi ile it izinin birbirine karıştığı karanlık bir ortamdan geçiyoruz. Ulus devlet, Cumhuriyet, Atatürk yok edilmeye, herkesin gözü önünde ülke parçalanmaya çalışılıyor. BU ÜLKEYE DOĞAN ÖZ GİBİ YÜREKLİ, YURTSEVER CUMHURİYET SAVCILARI GEREKİYOR. Çünkü o, ne ABD’nin, ne cemaatlerin ne de AKP’nin savcısıydı. O, Cumhuriyetin ve aydınlanmanın savcısıydı. 24 Mart 1978 yılında Kontrgerilla tarafından işte bu nedenle katledildi. Çünkü o, ölümünden kısa bir süre önce Kontrgerilla yapılanmasını ortaya çıkaran bir dava hazırlığı içerisindeydi. Bülent Ecevit’e de bu konuda bilgi sunmuştu. Cumhuriyet savcısı Doğan Öz, başlatacağı büyük soruşturmanın bir ön çalışması olarak kısa bir rapor hazırlamıştı. Bu raporda Uğur Mumcu gibi o da şu içinde yaşadığımız “teslimiyet günleri”ni o zamandan görmüş, şunları not etmişti: “Şiddet olayları, anarşik eylemler olarak nitelendirilebilecek kadar basit değildir. Amaç, demokrasi umudunu yok etmek; onun yerine faşist düzeni gündeme getirmek ve bütün unsurlarıyla yürürlüğe koymaktır. Böylece ABD ve çokuluslu ortaklıklar, Ortadoğu sorununu büyük ölçüde çözmek amacını gütmektedirler. Bize göre bu sonuca ulaşmada CIA, kontrgerilla gibi gizli örgütlerin yönlendirmesi vardır. Bu örgütler, devlet aygıtını geniş ölçüde kendi amaçlarına uygun şekle dönüştürerek demokrasi düşmanı akımları iktidar yapmayı öngörmüşlerdir.” Ayrıca, yolsuzluk dosyalarına, siyasal cinayetlere el koyup, DGM’lere karşı çıkması, Cumhuriyet ve Atatürk düşmanı şeriatçı örgütlere nefes aldırmaması bardağı taşıran son damla olmuştu. Günümüzde Cumhuriyet düşmanlarının her yanı bir veba gibi sarması, bebek katillerinin Türkiye üzerinde söz sahibi olması, Doğan Öz’lerin azlığından, yandaş savcıların, cemaat savcılarının çokluğundan kaynaklanmaktadır. İhanetler karşısında namuslu, dürüst, Atatürkçü, Cumhuriyetçi savcılar neden susuyorlar? Harekete geçip, Atatürk’ü, Cumhuriyeti, vatanı korumak için daha neyi bekliyorlar… |
TEKNİK TAKİP DOSYASI /// NAZLI ILICAK : DEVA-1, DEVA-2 ve fişlemek
Kemal Kılıçdaroğlu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçlar Soruşturma Bürosu’nun iddianamesine dayanarak, “77 milyon kişi DEVA-1 ve DEVA-2 programları sayesinde fişlendi. DEVA programının içerisinde ülkedeki herkese ait kişisel, istihbari bilgiler var” dedi.
Oysa Kılıçdaroğlu, 17 ve 25 Aralık yolsuzluk dosyalarını kapatmak ve başkalarını suçlu ilan etmek için mahkemelere tayin edilen yargıç ya da savcıların sözüne pek güvenmemeliydi. Nitekim Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçları Soruşturma Bürosu’nda, müşteki Tayyip Erdoğan. Maksat, paralel örgütün herkesi fişleyerek, casusluk yaptığı ya da hükümete karşı darbeye kalkıştığını ispat etmek. Bu yüzden, söz konusu savcılık da meseleyi çarpıtmış. Kişilerin fişlendiği doğru da “Bunun DEVA-1 ve DEVA-2 programlarıyla gerçekleştiği” iddiası yanlış. Zira İstihbarat Daire Başkanlığı’nda, öteden beri, vatandaşlar hakkında sonsuz bilgi toplanıyor. Sadece orada değil… Sözgelimi, Emniyet Genel Müdürlüğü. Herkesin pasaport verisi, yurtdışı giriş çıkış bilgileri, asayiş bilgileri, hepsi kayıt altında. (Diyelim ki karakola düştünüz ya da kaza yaptınız; hemen o bilgi Emniyet Genel Müdürlüğü’ndeki veri tabanına gönderiliyor. O da bunları kendi birimleriyle paylaşıyor. Neye yarıyor bu bilgiler? Bir kaza sırasında Ahmet, Mehmet’in arabasıyla yakalandı. Bu bilgi de gönderiliyor Emniyet Genel Müdürlüğü’ne. Bazen bu ilişkiden bir örgüt bağlantısı çıkabiliyor.)
Bir başka örnek MASAK… Herkesin kredi kartı bilgileri ve banka hesaplarını MASAK izliyor.
Karayolları Genel Müdürlüğü’nde MOBESE, OGS ve HGS bilgileri toplanıyor; araç plakalarıyla birlikte.
Demek istediğim, bütün bu bilgiler farklı kurumlara akıyor ve orada muhafaza ediliyor. Gerektiğinde İstihbarat Daire Başkanlığı’na web servisi üzerinden kurumlar tarafından hizmet sunuluyor.
Gelelim İstihbarat Daire Başkanlığı’na ve DEVA-1 ile DEVA-2 programlarına…
1) 2009 yılında, önce DEVA-1 kuruldu. Ardından tekâmül ettirildi; platform değişikliğine gidildi ve DEVA-2 oldu.
2) DEVA, bir fişleme programı değil. Yani, bu programa veri girişi yapamıyorsunuz. (ABD’deki Actvity Based Intelligence felsefesi ile İngiltere’deki I2 felsefesinin birleştirilmiş hali.) DEVA, sadece başka kurumlarda ya da İstihbarat Daire Başkanlığı’nda toplanan bilgileri, tek bir program üzerinde izleyip, bunları çakıştırarak, bir sonuca varma imkânı sunuyor. Diyelim ki İstihbarat, bir şüpheliyi bulmak istiyor. Hemen, mahkeme kararı alıp, GSM şirketlerine ve sabit telefon şirketine başvurup, bütün bilgileri talep ediyor. Aynı zamanda, ihtiyaç duyarsa, soruşturulan kişinin sıfatına göre, SSK, Bağ-Kur ya da Emekli Sandığı bağlantısını bulmaya çalışıyor. Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan bütün verileri istiyor. Tabii gene mahkeme kararıyla. İstihbarat Daire Başkanlığı buna kendi kendine karar vermiyor. İstihbarat şubelerinden gelen talebe göre ihtiyaç şekilleniyor. Evvelce de böyle bir uygulama vardı. Fakat ayrı ayrı programlar mevcuttu ve sonuca ulaşmak zordu. Tek bir programla, İstihbarat’ın bütün bilgileri okuması DEVA sayesinde gerçekleşti. Dolayısıyla “DEVA’yla fişlediler” demek doğru değil. Eğer buna fişleme denilirse, her kurum, herkesi kendi görev sahasına göre zaten fişliyor. Öteden beri bu böyle. DEVA, her bilgiyi tek bir programda görüp, analiz yapma fırsatını veriyor.
Bir uygulama örneği vereyim: Diyelim ki Diyarbakır’da, 2 terörist arasında “canlı bomba” konuşması İstihbarat şubesindeki elemana takılmış. “Sarı civciv, İstanbul’a geliyor; tırnakları bozuk.” İstihbaratçı, bu kodları analiz edecek kabiliyette. “Sarı civciv”den kastın sarı renkli Murat 131 marka bir araba olduğunu anlıyor; “tırnakları bozuk” ifadesi ise, lastiklerin aşınmış olduğu anlamına geliyor. Hemen bunu bir nota çevirip, İstihbarat Daire Başkanlığı’na yolluyor. Başka illerden gelen, bunu teyit eden bilgiler varsa, gene İstihbarat Daire Başkanlığı veri tabanına giriliyor. Sarı Murat 131 marka arabayı izlemek için, Ulaştırma Bakanlığı’nda biriken OGS, HGS ve MOBESE bilgileri talep ediliyor. Diyelim ki, o şahsın cep telefonu kullandığı biliniyor. Bunun için de GSM operatörlerinden HTS kayıtları alınıyor. Canlı bombanın şehirlerarası otobüsü kullandığı öğrenilmişse, bu defa da bütün otobüs şirketlerinden yolcu bilgileri isteniyor. Ama bunlar, İstihbarat Daire Başkanlığı’nın verileri değil. Buna mukabil, istihbaratçı, icap ettiği zaman, DEVA programı sayesinde, her türlü veriye kolayca ulaşabiliyor. DEVA programında bu bilgiler bir bütün olarak görülüyor. Zaten il İstihbarat şubeleri de DEVA’dan faydalanıyor. Böylece daha verimli bir çalışma yapma imkânı doğuyor.
Özetlemek gerekirse…
1) İstihbarat Daire Başkanlığı’nın bir kendi veri tabanına işlediği bilgiler var bir de farklı kurumlarda biriken ve talep halinde DEVA üzerinden görülmesi mümkün olan bilgiler.
2) DEVA’ya veri girilmiyor. Veriler, Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı üzerinden İstihbarat Daire Başkanlığı’na ulaşıyor. DEVA sadece sistemdeki bilgileri bir arada görme imkânını veriyor.
3) Polis Vazife ve Selahiyeti Kanunu ile İstihbarat’a verilen görev, suçu önlemek ve olay olursa en hızlı biçimde, hadisenin büyümesine fırsat vermeden aydınlatmak. Böylece örgütlerin cesaretini kırmak.
Konu teknik olunca, herkes arayıp soruşturmadan aklına geleni söylüyor. Anayasal Düzene Karşı İşlenen Suçları Soruşturma Bürosu’nun yaptığı da bu. Çünkü maksat farklı. İcat edilen terör örgütüne suç unsurları biriktirmek.
Gökçek ve Arınç paralelci mi?
Ankara Cumhuriyet Savcılığı’nın Melih Gökçek ve Bülent Arınç hakkında soruşturma açtığını duyunca, “Galiba paralelcilikten gözaltına alınacaklar” diye düşündüm. Niye yalan söyleyeyim, çok sevindim. Zira bu hükümet, ortada hiçbir delil yokken, yolsuzluk iddialarıyla ilişkilendirdiği herkesi cezaevine tıktı. Onlara, paralel örgütün üyesi ya da yöneticisi sıfatını taktı. Fethullah Gülen’i de örgüt lideri ilân etti. Hiç değilse burada daha somut bilgiler var. En azından, bir belediye başkanı ya da bir bakan bu ithamları seslendiriyor. Onlara inanmayacağız da kime inanacağız.
Melih Gökçek dedi ki: “Arınç’ın açıklamalarının perde arkasını açıklıyorum hem de belgeyle. Arınç’ın kızı ve damadı Doç. Dr. Ekrem Yeter fanatik paralelcidir. 23 Mart 2014’te Ahmet Hakan Hürriyet’teki köşesinde yazmış. Dünden beri konuyu araştırıyorum. Paralel yapıda kalıp kalmamayı hâlâ kendi nefsiyle tartışan eski bir arkadaş, olayı, ‘Bülent Bey, Fethullah Hocam’ın son kozuydu. Bülent Bey, kızının ve özellikle damadının baskısına dayanamaz. Bu çıkışı yapmasa aile içinde çok ciddi şekilde sorunla karşılaşırdı. Baba, bir suretle ikna edildi’ diye anlattı.
Arınç’ın çıkışı paralel yapının talimatıyla oldu. Arınç gibi dava adamı olduğunu söyleyen bir kişinin fitne ateşini yakacak böyle bir söylemi söylemesi başka türlü izah edilemez.”
Bülent Arınç ne dedi? “Gökçek, seçimlerde oy isterken, bu yapının kucağına oturdu. Bu yapıya, Ankara’yı parsel parsel sattı. Yurt yerleri verdi. Zengin işadamlarına okullar sattı. İmar planlarında değişiklikler yaptırdı. Gökçek’le ilgili 100 konuyu sizinle konuşmak isterim seçimden sonra.”
Nereden bakarsanız bakın, her ikisi de demek paralelci… Dolayısıyla, el altından hükümete darbe yapmaya hazırlanıyorlar. Muhtemelen bu kavgayı da sırf AK Parti’yi yıpratmak için çıkardılar. Haydi doğru Silivri’ye…
Ama mesele böyle değilmiş. Bülent Arınç, yolsuzluk iddiasında bulundu ya, bugüne kadar neden açıklamadı? İllâ ki bir kavga mı çıkması gerekirdi? Saklayıp, insanları fişleyeceğiz, aramız bozulunca, onları teşhir edeceğiz. Ankara Savcılığı’nın açtığı soruşturmada Arınç “suçu gizlemek” ve “görevi kötüye kullanmak” iddiasıyla karşı karşıya. Melih Gökçek ise “zimmet” ve gene “görevi kötüye kullanmak” iddiasına muhatap.
Keşke dava paralelcilikten açılsaydı. Biraz eğlenirdik.
İBDA-C DOSYASI /// Adımlar Dergisi : Saldırı ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA veya MOSSAD işi
ÖZEL BÜRO NOTU :DÜNYANIN EN ŞANSLI TEŞKİLATI HERHALDE MOSSAD’DIR. TEK MERMİ BİLE ATMADAN FANATİK DİNCİLERE ÖYLE BİR KORKU SALMIŞ Kİ BİRİNİN G…TÜNDE ÇIBAN ÇIKSA “KESİN MOSSAD YAPMIŞTIR” DİYORLAR. VALLA MOSSAD YÖNETİCİLERİNİ BİR TÜRK İSTİHBARAT GRUBU OLARAK CANI GÖNÜLDEN KUTLARIZ J
Adımlar Dergisi’nin Kağıthane’deki merkez ofisine düzenlenen ve 1 kişinin can verdiği hücum hakkında açıklama yapan Ali Osman Zor, saldırıyı ABD Merkezi İstihbarat Teşkilatı CIA veya MOSSAD’ın gerçekleştirmiş olabileceğini söyledi.
Adımlar Dergisi’nin Kağıthane, Hürriyet Mahallesi, Dr. Cemil Bengü Caddesi üzerindeki ofisinde saat 19:45’te meydana gelen patlamada Ünsal Zor hayatını kaybederken, Adımlar Dergisi Genel Yayın Yönetmeni Ali Osman Zor ile Salih Sevim, Cem Türkbiner ve Cüneyt Karan yaralandı.
İlk belirlemelere göre, basınç etkili bir bombanın derginin kapısı açıldığında patladığı öğrenildi.
Saldırıda yaralanan Adımlar Genel Yayın Yönetmeni Ali Osman Zor bombanın CIA ve MOSSAD işi olduğunu belirtti.
TARİH : Patrona Halil Ayaklanması’nı Hazırlayan Şartlar ve İsyan ın Pây-I Tahttaki Etkileri
Osmanlı Devleti’nin sınırları dahilinde, bazen İstanbul’da bazen memleketin muhtelif köşelerinde zaman zaman isyanlar meydana gelmiştir. Kimi zaman taht değişikliği ile, kimi zaman ise isyancıların ele başılarının ortadan kaldırılmasıyla sonuçlandırılan isyanların temelinde, iktisadi, siyasi ve sosyal pekçok sebeplerin olduğu, ancak küçük bir bahane ile cereyan edip, geniş alana sirayet ettiği muhakkaktır. Nitekim isyanın elebaşısının adıyla tarihe geçen 1730 Patrona Halil Ayaklanması da sonuçları itibâriyle, Pây-ı Taht’ta ortaya çıkan isyanların en şiddetlilerinden birisi olarak karşımıza çıkmaktadır.1
Söz konusu isyanın nasıl patlak verdiğine geçmeden önce, bu isyanın sebeplerinin köklerinin uzandığı, Osmanlı Devleti’nin XVII-XVIII. yüzyıl siyasi, sosyal ve ekonomik ahvalinin genel bir tasvirinin yapılmasının yerinde olacağı kanaatindeyiz. Bu bağlamda bizzat birinci el kaynaklar diye adlandırdığımız, dönemin tarihçisi Sâmi ve Şâkir ve Suphî Tarihi’nden faydalanılacağı gibi, resmi tarihçi olmamakla beraber dönemin olaylarına şahitlik edilerek kaleme alınmış, Abdi Târihi, Destâri Sâlih Târihi, Târih-i Göynüklü gibi eserler kullanılacak, bu arada konuya ilişkin kaleme alınmış değerlendirme eserlerden de faydalanarak olaya ilişkin toplu bir bakış açısı verilmeye çalışılacaktır.
Osmanlı Devleti’nin XVIII. Yüzyılın İlk Yarısındaki Genel Durumu
A. İktisâdi Şartlar Açısından
Osmanlı Devleti’nin mâliyesi, 1683 II. Viyana yenilgisinin ardından Avrupa devletleri (Fransa, Avusturya, İngiltere) ile yapılan ve 16 yıl gibi uzun süreli olan savaşlar dolayısıyla oldukça kötü bir durum arz ediyordu. Sadece düzenlenen sefer münâsebetiyle hâzine boşalmamış, halk artan vergiler sebebi ile iktisâden çökmüş, bunun körüklediği soygun ve baskınlardan reâyâ bitâb düşmüş, memlekette nizam ve asayiş kalmamıştı.2 Nitekim ülkenin iktisâden içinde bulunduğu kötü durumun farkında olan Vezir-i âzam Amcazâde Hüseyin Paşa’da Karlofça Barışı’nın (1699) hemen ardından ilk iş olarak idâri, mâli, askerî düzenlemelere yönelmiş, donanmanın ıslâhını ve hudut kalelerinin tahkimini ele alarak, eyâletlerdeki başıboşluk ve bozukluğu giderecek düzenlemelere girişmiştir.3 Ancak 1703 Edirne Vakası her ne kadar cebecilerin, ulüfeleri ve Şeyhülislâm Feyzullah Efendi’nin hısım-akrabayı koruyup gözetmesine tepki olarak çıkardıkları kargaşalık olarak görülse de, Sultan II. Mustafa’nın (1695-1703) tahttan gidişine ve mevcut problemlerin biraz daha katlanarak III. Ahmed Dönemi’ne (1703-1730) sarkmasına sebep olmuştur. Dolayısıyla yukarıda izâh ettiğimiz üzere ülkede harpler ve ağır vergiler dolayısıyla sıkıntı çeken bir reaya ve esnaf sınıfından söz edilebilirdi. Çözüm olarak, reâyâ, kendini daha güvende hissedeceğine inandığı yerlere göç etmeye, ticarete yönelmeye ve özellikle iş imkânlarının geniş olduğuna inandığı şehir merkezlerine akın etmeye başlıyordu. Bu durum, zirai sahaların işlenemez ve devletin mahsulattan tahsil ettiği vergilerin alınamaz duruma gelmesine sebep olduğu gibi, şehirlere yığılan reaya kesiminin burada oluşturdukları işsiz halk yığınları da asayişsizliklere neden oluyordu. Ve bu durum yerli, şehirli olan halkı memnunniyetsizliğe itiyordu. Öte yandan taşralardan zirâi alanlarını terk ile şehre ve özellikle İstanbul’a esnafın bazı vergi muafiyetlerinin bulunması hasbiyle göçen reayalar diğer yerli ticaret erbabı ve esnafın işini zorlaştırdıkları gibi, yeniçerilerin de ticaret ile meşgul olmaları da bu kesimin şikâyetlerini artırıyor, hülâsa gidişâttan memnun olmayan "hoşnutsuzlar grubu"nun sayıları gün geçtikçe fazlalaşıyordu.4
Böyle bir dönemde tahta çıkan ve dolu bir hazinenin güç anlamına geldiğine inanan Sultan III. Ahmed, cülüsunu takiben hazineyi doldurmak için uygulamalar başlatmıştır. Bir yandan memleketin çeşitli yerlerindeki gümüş madenlerini işlek hale getirtmeye uğraşırken, bir yandan mevcut vergileri artırıyor, bir yandan yeni vergiler koyuyor, diğer yandan da maaşlardan yapılan kesintiler ile birikim sağlamaya ve özellikle hazineden mahlüller adına yapılan maaş ödemelerine 1715’te yeni bir yoklama yaptırarak engel olmaya çalışılıyordu.5 Bunların yansıra III. Ahmed eskiden beri süregelen paranın tashihi meselesi ile uğraşmış, memâlik-i mahrüse’de züyuf akçanın ve kenarları kesik paranın kullanımını yasaklamıştır. Bu hususta 11 Receb 1140 (22 Şubat 1728) tarihinde "fi-mâba’d Şehr-i İstanbul’da ve Memâlik-i Mahrüse’de kesik para ve züyüf akça geçmeyüb, bi-z-zât darbhâne-i âmirede kat’ olan akça geçsün"6 şeklinde sâdır olan fermânı âli mücibince her ne kadar kesik paralar toplanıp, cedid para tedâvüle sokulmaya ve mâl-ı mîrîye fayda temin edilmeye çalışılmışsa da, bir sonuç sağlanamamış, eski uygulamaya devam edilmişti. Para piyasasındaki bu dengesizliğin, gümüş paranın gerçek değeri ile itibâri değeri arasındaki farklılığın esnafı ve halkı olumsuz yönde etkilediği, alışverişleri kesintiye uğrattığı, bu halin ise hoşnutsuzluğa ve hatta yer yer nizâ ve kavgaya sebep olduğu bir gerçektir.7
B. Sosyal ve Siyâsi Şartlar Açısından
1730 İsyanı’nın sebepleri arasında, dönemin yazarları8 tarafından da sıkça zikredilen hususlardan, saray çevresindekilerin zevk ve sefa içinde, ısraf derecesine varan eğlenceleri, helva sohbetleri şüphesiz önemli bir yer tutmaktadır. Nitekim halk, kendilerinden toplanan vergilerin kasırlar, saray ve köşkler yapımına, lâle bahçelerinin süslenmesine9 harcandığını müşâhede etmekte, beri tarafta kendi sefâleti ile mukayese ettiğinde bu durum nefretlerine mucib olmakta idi. Denilebilir ki yukarıda izâh ettiğimiz iktisâdi sebepler dolayısıyla, 1730 İsyanı’nı karşılayan senelerde İstanbul’da bariz bir şekilde buhran hüküm sürmekte, millet işsizlik, parasızlık ve gıdasızlıktan bunalmış görünmekte idi.10
İstanbul halkı bu sıralarda İstanbul’un çeşitli semtlerinde sık sık vuku bulan yangınlardan da muzdaripti. Öyle ki, misal olması açısından 1 Muharrem 1142 (27 Temmuz 1729) senesinde öğlen vakitlerinde keresteci dükkanında çıkan bir yangın 19 saat sürmüş, pek çok mükellef saraylar, camiiler, mescidler, hamamlar, evler, kiliseler rüzgârın da şiddeti ile yanıp kül olmuştu.11 Kaldı ki bu yangınlar oldukça sık yaşanıyordu. Dolayısıyla evini, işyerini, ibâdethânelerini kaybeden halkın, yeni köşk ve kasırların yapımına pek hoş bakmayacağı âşikârdır. Öte yandan Sadâbâd’da yapılan ziyâfetlerin, helva toplantılarının mutâd hâle dönüştüğü görülmekte idi. Meselâ bu toplantılardan biri 23 Muharrem 1142’de (18 Ağustos 1729) Eşref Hân’ın elçisinin İstanbul’da bulunduğu bir zamanda yapılmış, ziyâfetin ardından top, tüfenk ile gece şenliği düzenlenmiş, "azim zevk, sefâlar" olunmuştu.12
Siyâsi açıdan bakıldığında ise, Osmanlı Devleti’nin İran ile mücâdele halinde olduğu görülmektedir. Bu mücâdelenin temelinde aslında Osmanlı Devleti’nin İran’ın içinde bulunduğu taht kavga ve karışıklığından faydalanma isteği yatmaktadır. Nitekim bu şekilde, Karlofça Antlaşması’ndan beri (1699) Avrupa cephesinde kaybedilen toprak kaybının şark yönünde ilerlenerek bir ölçüde telafi edilmesi arzusu gerçekleşecekti.
Osmanlı Devleti’ni de etkileyen İran’daki bu iç karışıklıklar ise şöyle gelişmişti: 1722’de İran Şâhı olarak tahtta, Şah Safi Süleyman’ın oğlu Şah Hüseyin bulunuyordu. Şah Hüseyin’in iktidarının son senelerinde idâredeki gevşekliği yüzünden ülkede yer yer isyanlar baş göstermişti. Bunlardan en önemlisi Doğu İran’daki Türk aşiretleri reislerinden Afganlı Mahmud Hân’ın isyanıdır. Kirman, Yezd ve Meşhed’i alan Mahmud, 1722’de Safevi payitahtı olan İsfahan’ı kuşatmıştır. İşte İran’ın içinde bulunduğu bu vaziyet, Osmanlı sınır valileri tarafından Erzurum ve Bağdat valileri merkeze bildiriliyor ve müdahele için ortamın uygun olduğu telkinleri yapılıyordu.
Damad İbrahim Paşa başkanlığında mecliste yapılan görüşmelerden Mayıs 1722’de Iran illerinin Afganlılardan korunması için, müdahelede bulunulması kararı çıkmıştır.13 Bu doğrultuda İran’a açılan seferden önemli muvaffakiyetler elde edilmiş, Kafkasya’daki İran toprakları, Ruslar ile 24 Haziran 1724 tarihinde yapılan bir anlaşma ile paylaşılmış,14 Azerbaycan ve İrak-ı Acem gibi İran’ın önemli bölgeleri işgal edilmişti. Ancak Şah Tahmasb’ın, İran’ı içinde bulunduğu parçalanmışlıktan kurtararak Afşar aşireti reisi ve en büyük destekçisi, Kapıcılar Kethüdası Tahmasb Kuluhan ile Osmanlı Devleti’ne yönelerek Hemedan, Tebriz, Ferehan, Yezdicurd gibi önemli merkezleri almaları halkın iktidara olan güvensizliğini pekiştirmiş, nefretlerine sebep olmuştur. Öyle ki Vezir-i âzam Damad İbrahim Paşa bu kötü vaziyetten ancak Sultan III. Ahmed’in İran’a karşı bizzat sefere çıkması ile kurtulunacağına inanıyordu. Nitekim 15 Muharrem 1143’te (31Temmuz 1730) Padişah’ın tuğları Üsküdar’a gitmiş, 15 üç gün sonrada Sultan III. Ahmed Üsküdar’a revân olmuştur.16
Patrona Halil İsyanının Çıkışı ve İstanbul’daki Etkileri
Sultan III. Ahmed istemeyerek de olsa, İran’a karşı sefere çıkmaya razı olmuş, Üsküdar’a geçmişti. Ancak Muharrem ayı geçmiş, Sefer ayı çıkmış, Rebiülevvel ayı girmiş olduğu halde ordu, Üsküdar’dan bir türlü hareket etmiyor, bu da gerek ordu ve gerekse halk arasında huzursuzluğa sebep oluyordu. Nihayet, ordunun Üsküdar’dan İran tarafına hareketine karar verilmek üzere iken İstanbul’da 15 Rebîülevvel 1143’te (28 Eylül 1730) isyanın elebaşısı olan Patrona Halil’in adından dolayı "Patrona Halil İsyanı" olarak adlandırılan bir isyan patlak vermiştir. Önce Sultan Bayezıd Türbesi’ne gidip orada toplanan isyancılar, daha sonra "Ümmet dükkanlarınızı kapadın, şer ile davamız vardır" diyerek çarşı ve pazarlardaki dükkanların kapanmasını ve açtıkları isyan bayrağı altında taraftarlarının çoğalmasını sağlamışlardı. Ardından "Sipah Pazarı"na uğrayarak pek çok dükkana saldırmış, buldukları silahları yağmalayarak güçlerini artırmışlar, "Et Meydanı"nda merkezleşmişlerdir.17
İstanbul’da bu isyanın patlak vermesi üzerine İstanbul Kaymakmakamlığı’nda bulunan Vezir-i azam Damad İbrahim Paşa’nın büyük damadı Kaymak Mustafa Paşa, esnafa dükkanlarını açmalarını söylemiş ve Üsküdar’a geçerek durumu Vezir-i azam’a bildirmiştir. İsyan haberi üzerine ricâl-i devletin katılımı ile Sultan III. Ahmed’in huzurunda isyanın def’i için müşavere olunmasına karar verilmiş, müşavere neticesinde isyancılara muradlarının ne olduğunun sorulması için Padişah’ın devlet ricali ile sancağ-ı şerif ve hırkay-ı şerifi alarak İstanbul’a geçmesi münasib görülmüştür. Ve aynı günün gecesi saat dörtte iken Kavak İskelesi’ne gelen bir çektiri ile Üsküdar’dan İstanbul’a dönülmüştür.
İsyanın bir an önce bastırılması için, direk isyancıların daha fazla toplanmalarına fırsat vermeden üzerlerine gitmek yerine istekleri sorularak zaman kaybedilmiş ve bu şekilde asilerin sayısı artmıştı. Cuma günü sabah erkenden, yani isyanın hemen ertesi günü Haseki Ağa, isyancılara muradlarını sormak üzere "Et Meydanı"na gönderilmiştir. Asiler başta Vezir-i a’zam Damad İbrahim olmak üzere damatları Sadaret Kethüdası Mehmed Paşa, Kapudan-ı derya Mustafa Paşa, Şeyhülislâm Abdullah Efendi ve bunların dışında isimleri kayıtlı 28 kişinin iadesini istiyor, bunların ibret-i âlem için cezalandıracaklarını, mallarını devlet hazinesine aktaracaklarını belirtiyorlardı. Haseki Ağa kendisine iletilen istekleri derhal saraya gelip, Padişah’a haber vermiş, telaşa kapılan Vezir-i a’zam derhal zorbaların halli için Şeyhülislam’dan fetva alarak sancağ-ı şerif-i saray-ı hümayunda Ortakapı üzerinde bir bedene dikmiştir. Fetva okunarak işçilerden ve bostancılardan bir kuvvet oluşturulmaya çalışılmışsa da katılım olmamış, bu durum Damad İbrahim Paşa’yı derinden yaralamış, Padişah’ın huzuruna çıkarak bizzat kendisi zorbaları dağıtmak için taşra çıkmak üzere izin talep etmiştir. Ancak III. Ahmed yanında bulunan bazı kişilerin "bunlara izin verüb, taşra çıkardığınızda firar iderler ise sonra zahmet çekersiz, hemen bunları yanınızdan ayurmayub, iktiza ettikte kulun ellerine verirsüz" şeklinde telkinlerde bulunmaları dolayısıyla istenilen kişilerin cümlesi saray-ı hümayunda alıkonulmuştur.18
İsyanın gittikçe taraftar bulması ve asilerin isteklerini elde etmekteki kararlılıkları karşısında Sultan III. Ahmed, istemeyerek de olsa damadı Vezir-i azam İbrahim Paşa’nın, Kapudan Mustafa Paşa ve Kethüdası Mehmed Kathüda’nın Ortakapı’da boğulmasını emretmiştir. Bu üç kişinin cesetleri sabah erkenden öküz arabasına konularak Et Meydanı’na gönderilmiş, ancak asiler cesedin Damad İbrahim Paşa’ya ait olmadığı bahanesi ile türlü kargaşalıklar çıkarmışlar, cesedi çeşitli hakaretler ile tekrar Saray-ı hümâyün önüne getirip, bırakmışlardır. Asilerin bu davranışlarını kendisinin istenmediği şeklinde yorumlayan ve şahsını, tahtını hedef aldığını müşahede eden Sultan III. Ahmed, Sultan Mustafa’nın büyük oğlu Şehzâde Mahmud’u (1730-1754) bulunduğu yerden getirterek taht-ı hümâyüna oturtmuş ve ilk biat eden de kendisi olmuştur. Ardından huzur-u hümâyünda bulunanlar biat etmiş, bu taht değişikliği derhal asilere bildirilmiştir.19
Esasen bu taht değişikliği ile isyan problemi halledilmemiş, değişik bir boyut kazanmıştır. Nitekim isteklerinin yerine getirilmesinden cesaret bulan zorbalar bu defa iktidar yolu ile zorbalıklarını devam ettirmeye ve en önemlisi meşrüluklarını kabul ettirdikleri düşüncesiyle rahatça İstanbul’da terör estirmeye başlamışlardı. Şöyle ki; isyanda rolü olan kişilere bakıldığında bunların çoğunun hamam tellakı Arnavutlar olduğu görülüyordu. Bu sebeple isyanın sultanı değiştirmeye kadar varan başarısı ile bu kişiler ve İstanbul’da ne kadar hamam tellakı, sebzeci, kaldırımcı Arnavutları, dilencileri var ise Et Meydanı’na giderek yeniçeri ocağına kayıt olmuşlardır. Öyleki kısa süre içerisinde 50.000 kadar yeniçeri kaydı yapılmıştır. Bunların maaşlarının devlet hazinesi için büyük bir külfet olduğu aşikârdır.20 Kaldı ki bu kişiler askerlik eğitim ve niteliğinden yoksun kişilerdir. Diğer yandan belli bir gücü elinde bulundurduklarına inanan ve her şeyi kendilerine revâ gören bu asker gürühunun İstanbul’da sakin durmayacakları muhakkaktır. Nitekim bu sebepledir ki, asiler, İstanbul’da gece ve gündüz demeden çarşı ve pazarlarda ne kadar dükkan, han varsa yağmalamışlar, büyük zarar ve ziyanlara sebebiyet vermişlerdir. Sadece çarşı ve pazarlardaki yağmalamalar ile iktifa etmeyen asiler 300 ve 400’er kişilik gruplar halinde bir bayrak altında toplanarak bellerinde tabancalar, ellerinde kılıçlar, iri iri baltalar ile İstanbul’a, Üsküdar’a, Kadıköy’e dağılıp, mevcut yalılara saldırmışlar, hatta gece saatlerinde aniden haneleri kuşatıp, demir kapılarını parçalayarak yağma ve hane halkını perişan etmişlerdir. Velhasıl İstanbul halkı büyük korku ve endişe içinde sıranın kendilerine de gelebileceği düşüncesiyle huzursuzluk içinde bulunuyordu.
Asilerin İstanbul’da yaptıkları tahribatların en önemlilerinden biri de Sa’dabad’da yaptırılmış köşkleri yıkmaları olmuştur. Asiler devlet ileri gelenlerinin eğlence yerleri olarak gördükleri köşklerin yakılmalarını isteyerek bir ölçüde Lâle Devri’nin zevk ve sefa alemlerine duydukları kızgınlığı ifade ediyorlardı. Ancak bu köşklerin yakılmasını uygun bulmayan Sultan I. Mahmud, "Bu günden sonra üç güne dek cümle mevcud olan köşk sahipleri, köşkleri hedm edesiz" diye fermânlar yayınlatarak buraların üç gün içinde sahiplerince boşaltılmalarını ve sonra yıkılmalarını emretmiş,21 bu şekilde isyancılar teskin edilmeye çalışılmıştır. Ancak daha köşklerin boşaltılması tamamlanmadan asilerin çoğunun buralara saldırarak yağmaladıkları, ağaçları kestikleri, etrafı harabeye çevirdikleri görülmüş, bu da aslında asilerin gerçek niyetlerini ortaya koymuştur. Saldırıdan sonra yaptıkları ile hadlerini fazlası ile aştıklarını farkeden asiler, Padişah tarafından cezalandırılmaktan çekindikleri için, Şeyhülislam’a başvurarak korktuklarını belirtmişlerdir. Cevap olarak kendilerine, Et Meydanı’ndaki çadırlarını kaldırmaları ve bir daha taşkınlık yapmayacaklarını taahhüt etmeleri şartı ile affedilecekleri söylenmiştir. Nitekim bir süre sonra asiler çadırlarını kaldırarak Et Meydan’nı boşaltmışlardır.22 Bu şekilde ancak İstanbul esnafı kepenk açmış, hayat biraz normale dönebilmiştir.
Fakat asileri idare eden elbaşıları hükümet işlerine karışmaktan bir türlü geri kalmıyorlardı. Dolayısıyla yapılması gereken öncelikli iş asilerin devlet işlerinden ellerini çektirmek olmalıydı. Bunun için I. Mahmud gizliden bu işi organize ettirmeye başladı. Daha önce Mısır isyanlarında yararlığı görülen, eski Mısır Valisi Mehmed Paşa’nın kethüdalığını yapmış olan ve İstanbul’da bulunan İbrahim Ağa, Padişah tarafından kapıcılar kethüdalığına atandı. Bundan sonra ocaklara el atılarak, Patrona Halil’in bağlı bulunduğu on yedinci ortanın kumandanı Halil Ağa da yapılan plana dahil edilmiş, onun vasıtasıyla ocaktaki Patrona ve yandaşlarına muhalif ocak zabitlerininde desteği sağlanmış, ocak ileri gelenlerine bahşişler dağıtılmıştır. Diğer yandan bu plandan asilerin dayatması ile Kırım Han’ı yapılan Kaplan Giray’ın da İstanbul’da bulunması değerlendirilerek haberdar edilmiştir.23 13 Cemâziyelevvel 1143 (24 Kasım 1730) tarihinde Şeyhülislâm, Kaplan Giray, Kapdân-ı derya Canımhoca Mehmed Paşa, ulemâdan yüksek rütbeliler, ocak ağaları, vb. Vezir-i azam’ın sarayında İran meselesini görüşmek üzere toplanmışlardır. Bu toplantıda asilerin bazı ileri gelenleri de bulunuyor idi. Kırım Hanı’nın teklifi üzerine daha geniş müzakerelerde bulunulması için görüşme başka bir zamana ertelenmiştir.
Yine İran meselesini görüşmek üzere Vezir-i azâm’ın sarayında ikinci defa toplanıldığında Patrona Halil’e, kararlaştırıldığı üzere vezirlikle Rumeli valiliği verilmek istenmiştir. Kürkünü giymesi için Padişah’ın huzuruna vardığında daha önce saklandıkları yerden çıkan Pehlivan Halil ile arkadaşlarının ortaya çıkışı ile Patrona Halil, Muslubeşe ve Yeniçeri Ağası öldürülmüş, Babüs-saâde dışında bekleyen diğer asi serden geçti ağaları da teker teker içeriye alınarak bertaraf edilmiştir.
Asilerin elebaşlarının öldürülmesi ile İstanbul’a sükünet gelmiş gibi olsa da yaklaşık iki ay kadar sonra 17 Ramazan 1143’te (26 Mart 1731) asilerin kanını dava eden bir grup zorba, Ağa kapısını basarak Yeniçeri Ağası Abdullah Paşa’yı yaralamışlar, evleri, çarşı, pazar ve bedestenleri yağmalamışlardır. Sayılarını gittikçe artıran asilerden bir kısmı Et Meydanı’na toplanıp bayrak açarlar iken, kimileri çadırlar kuruyor, kimileri de yağmalama işleri ile meşgul oluyorlar idi.24 İsyan üzerine vezir cebehâneye varmış ve cebecilerin isyana iştiraklerine engel olmak için onlara "eğer cebeciler sabit olurlar ise Padişah’ın has kulları olurlar" diyerek Cebeci’yi de yanına alarak saraya gelmiş ve eşkıyanın meramının sorulmasını istemiştir. Devlet erbabı da bunu uygun bulmuş, ancak Sadrazam, daha önceki isyana dikkati çekerek, sancağ-ı şerifin hemen çıkarılıp vakit kaybedilmeden asiler üzerine yürünülmesini istemiştir. Nitekim Sadrazam İbrahim Paşa’nın fikrine göre; eski Sadrazam Damad İbrahim Paşa’nın katli ile neticelenen isyan bir ölçüde İbrahim Paşa’nın aşırılığa varan zevk ve sefâları dolayısıyla olmuştu. Bu nedenle de haklı olarak asilere isyan etmelerindeki sebepleri sorulmuş idi. Fakat bu defaki isyan için sebep teşkil edecek ne bir yolsuzluk ne de uygunsuz uygulamalar var idi. Dolayısıyla asiler yağmalamaya alıştıkları ve yağmalamanın tadına vardıkları için bu isyana girişmişlerdi. Ve böyle bir durumda asilere fikirlerini, isteklerini sormak yersiz olacağı gibi, bu tavır onlara bir önceki isyanda olduğu gibi ayaklanmanın dallanıp, budaklanması için zaman da kazandırabilirdi.25 Sadrazam İbrahim Paşa sancağı alıp, maiyet ile, Bostancı, Baltacı ve Cebeci neferatlarını alarak kuşluk vakti saraydan hareket etmiş ve "Müslüman olan sancağ-ı şerif altına gelsün" çağrısını yapmıştır. Bir önceki isyandan muzdarip olan halk, ellerine geçirdikleri baltalar, odunlar ile sancağ-ı şerif altında toplanmışlardır.26 Sancağ-ı şerif ile, Divan yolu’na gidilerek Okçular yakınındaki Parmak Kapı’ya gelinmiştir. Asilerin cemaatleri bu bölgede odaklanmış olup, bir kısmı çarşı ve pazarı yağmalarken, bir kısmı da Et Meydanı’nda katılımcıları beklemektedirler. Sancağ-ı şerife bir kaç el ateş edilmesi ile Kayın Ahmed Ağa ve Deli Ömer Ağa gibi cesaretleri ile tanınmış kişilerin asiler üzerine harekete geçmesi ile meydanda toplanmış asiler dağılmış, kaçanlar yakalanarak cezalandırılmışlardır.
İsyanın bastırılmasının ardından Sadrazam sancağ-ı şerifi Padişah’a teslim etmiş ve isyan sonrası saraya ulaşan bilgiler, ayaklanma hadisesine sebebiyet verenlerin çoğunluğunun Arnavut asıllı kişiler olduğunu gösterdiğinden suçlu pek çok Arnavut cezalandırıldığı gibi, ocaklarda bulunanlardan da isyana destek verenler ihraç edilmişlerdir.
Netice olarak "Patrona Halil Ayaklanması" adı ile tarihimizde yer alan isyan büyük ölçüde Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu iktisadi, siyasi, kültürel hayatındaki çalkantıların sonucu olarak vuku bulmuştur. XVII. yüzyıl Devlet-i Aliyye’si gerek savaş meydanlarında Batılı devletler karşısında aldığı yenilgiler, gerekse zaman zaman ülkenin çeşitli yerlerinde patlak veren isyanlar ile başta ordusu olmak üzere kurumlarının işleyişindeki aksaklıkların farkına varmış idi. Nitekim bu yüzyıldan itibaren ordu merkezli olmak üzere yapılan ıslahat hareketleri bu şekilde izah edilebilir. Ancak Osmanlı Devleti’nin içinde bulunduğu zaafiyet, savaş meydanlarında muhatabı bulunduğu, çeşitli vesileler ile görüştüğü Avrupalı çağdaşlarınca da biliniyordu. Bu yüzyıldan itibaren, seferlerden zaferler ile dönmeye alışmış Osmanlı Devleti mağlubiyetleri tatmaya, hazinenin gelirleri sonuçsuz kalan uzun süreli seferler için boşalmaya başlamıştı. Yaşanan iktisadi zorluk halkı hoşnutsuzluğa iteceği şüphesizdir. Patrona Halil Ayaklanması’nda söz konusu olan husus, XVII. yüzyılda Osmanlı Devletin’de yaşanan ıslahatların, XVIII. yüzyılda farklı bir boyutta, kültürel ve fikir bazında gerçekleştirilmeye çalışıldığı bir dönemde patlak vermesidir. Zira başta Padişah III. Ahmed ve Damad İbrahim Paşa olmak üzere yönetim erkine sahip kişilerin bu ıslahatlar ortamında aşırı lüks, sefahat ve zevke düşmeleri hoşnutsuz halkın nefretine mucib olmuştur. Bu nedenledir ki ayaklanma, kültür fikir merkezlerini, sohbet kasırlarını yıkmayı ve bu dönem yeniliklerinde rol alan Damad İbrahim Paşa’nın katlini, Padişah III. Ahmed’in tahttan feragatini beraberinde getirmişti.
Ancak III. Ahmed’in tahttan inişinden sonra başa geçen ve I. Mahmud’un saltanatının ilk aylarında iktidara ortak bir tavır içerisine giren Patrona Halil ve yandaşları kısa bir sürede kendilerini, yağmalamanın, soygunun, eleştirdikleri müsrifliğin, zevk ve sefânın cazibesine kaptırmışlardır. Bu sebepledir ki I. Mahmud asileri ortadan kaldırmak suretiyle onları idareden uzaklaştırarak keyfi tutum ve davranışlarına son vererek, büyümesi muhtemel bir tehlikeyi bertaraf etmiştir.
Yrd. Doç. Dr. Songül Çolak
http://www.yenidenergenekon.com/858-patrona-halil-ayaklanmasini-hazirlayan-sartlar/
DUYURU /// CHP MİLLETVEKİLİ ATİLLA KART : Anayasal Darbe’ye Deva m… Maksut Serim’lerde Neden Israr Edilir ?
Basın Toplantısı Metni ;
(Konuşmaya esas metin)
Anayasal Darbe’ye Devam…
Maksut Serim’lerde Neden Israr Edilir?
(I) 2005-2006 yıllarından bu yana Başbakanlık Örtülü Ödenek harcamaları ve Maksut Serim görevlendirmesini dile getiriyoruz. Örtülü ödenek harcamalarında kritik dönemlerdeki özel artışı ve genel harcamalardaki anormal artışları ; Maksut Serim’in sahtecilikten mahkûmiyetini; dönemin Başbakan Yardımcıları Mehmet Ali Şahin ve Cemil Çiçek’in “gerçeğe ve resmi kayıtlara aykırı” beyanlarını dile getiriyoruz.
Bilindiği gibi R.T.Erdoğan , 15 Mart 2003 tarihinde Başbakan oldu. Maksut Serim’i 26 Mart 2003 tarihinde Başbakanlık Örtülü Ödeneğinin başına getirerek, ilk icraatını gerçekleştirdi.
Maksut Serim, Erdoğan’ın Başbakanlığı boyunca aralıksız olarak görevini sürdürdü. Yetmedi… Davutoğlu döneminde de bu görevi sürdürdü, sürdürmeye devam ediyor. Bu durumun kabul edilemez olduğunu; örtülü ödenek görevlendirmesinin kişiye özel, güvene dayalı , Başbakan ile görevli Kişi arasındaki güven ilişkisine dayalı olması ve hiçbir şaibeyi barındırmaması gereğini ifade ederek; R.T.Erdoğan’ın şahsından sadır olan bu görevlendirmenin, Davutoğlu tarafından neden ve hangi gerekçeyle sürdürüldüğünü sormuş isek de; Başbakan Davutoğlu 9 Aralık 2014 tarih – 58149 sayılı yazılı soru önergemize cevap vermedi-veremedi. Bu sebeple önergemiz 2 Şubat 2015 tarihinde Gelen Kağıtlar listesinde yayımlandı.
19 Şubat 2015 tarihinde bir kez daha sorduk. Bu kez TBMM Başkanı Cemil Çiçek, kritik olaylarda olduğu gibi mutad görevini üstlendi , önergemizi işleme koymadı. Görev ve yetkisini kötüye kullandı.
(II) Bu safahat şunu gösteriyor;
Türkiye Cumhuriyeti Başbakanlık Örtülü Ödeneğini, 15 Ağustos 2014 tarihinden bu yana Seçilmiş Cumhurbaşkanı konumunda olan R.T.Erdoğan fiilen kullanmıştır, kullanmaya devam etmektedir.
Bu arada, Cumhurbaşkanlığının 714 olan çalışan sayısının 941 olması 2015 bütçesinde kabul edildi. Ancak çalışan sayısının aradan 1-2 ay geçmeden 2700 olduğu ortaya çıktı. Bütçe dayanağı olmayan bu görevlendirme ve harcamayı da 4982 sayılı Bilgi Edinme Yasasına göre, 23 Mart 2015 tarihli başvurumuzla sorguladık. Bu görevlendirme ve harcamalardan da Başbakanlık Makamının ayrıca anayasal sorumluluğu bulunmakla , aynı başvuruyu Başbakanlık Makamına da yaptık.
Zira, 2879 sayılı Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği Teşkilat Kanunun 8. maddesine göre; Cumhurbaşkanlığı Makamının harcamalarının denetiminden Bakanlar Kurulu sorumludur. Sabah saatlerinde TBMM’nde 5018 sayılı Yasanın 24. maddesinde yapılan değişiklikle, daha doğrusu gerçekleştirilen darbe ile, Hükümet, Kendince Cumhurbaşkanının bu harcamalarına yasal dayanak getiriyor…
Aslında Cumhurbaşkanlığı Makamı; 15 Ağustos 2014 tarihinden bu yana yaptığı yasa dışı harcamalara yasallık (!) getiriyor, bundan böyle yapacağı harcamalara da yine Kendince yasal dayanak getiriyor. Daha önce 2012/15 sayılı Başbakanlık Genelgesiyle yaptığı anayasal darbeye ; bu kez TBMM’yi de alet ediyor. Çoğunluk gücüyle TBMM iradesini iğfal ediyor.
(III) Anayasaya göre; Cumhurbaşkanının “sorumsuz” olması, vatana ihanet boyutlarına ulaşan anayasal darbelerden sorumlu olmayacağı anlamına gelmez.
Öte yandan, bu süreçlerde Hükümetin asli sorumluluğu yine varlığını korumaktadır. Cumhurbaşkanı ve Hükümet , anayasal darbeyi elbirliğiyle gerçekleştirmektedirler. Anayasal darbe boyutlarına ulaşan suç dosyaları kabarmaktadır. Sabah saatlerinde yeni bir darbe gerçekleştirilmiştir.
Bütçe mevzuatına göre, “yok hükmünde olan” ve “anayasal darbe” boyutlarına ulaşan bu ihlâllere karşı; Cumhuriyet Halk Partisi, anayasal görev ve sorumluğunun gereğini yapmaya kararlılıkla devam edecektir.
basın toplantısı metni anayasal darbeye devam örtülü ödenek 27 m art 2015.doc
Derin Strateji 
Yorum yazabilmek için oturum açmalısınız.